Сяе́начы ’гэтай ноччу’ (Бяльк., Ян.), сее́начы ’сёння ўночы’ (Пятк. 2). Сцягненая форма, параўн. сяй ночы а паўночы (Бяс., Ласт.), гл. сей, ноч.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ноч, ‑ы; мн. ночы, начэй, начам, ночы, начамі, начах; ж.
Частка сутак ад захаду да ўсходу сонца, з вечара да раніцы. Да позняй ночы. Глухая ноч. □ Вечар і ноч прайшлі ў канчатковай падрыхтоўцы абароны. Брыль. Ноч выдалася зорная, цёплая. Якімовіч. З-за мяне маці не спіць цэлымі начамі. Бядуля.
•••
Белыя ночы — кароткія ночы на поўначы, калі вечаровы змрок непасрэдна пераходзіць у ранішняе світанне.
Палярная ноч — частка года за палярным кругам, на працягу якой не ўзыходзіць сонца.
Варфаламееўская ноч — масавае знішчэнне бязвінных людзей (назва ўзнікла пасля знішчэння гугенотаў католікамі ў Парыжы перад святам «святога Варфаламея» 24 жніўня 1572 г.).
Вераб’іная ноч — а) тое, што і рабінавая ноч; б) самая кароткая летняя ноч.
На ноч гледзячы гл. гледзячы.
Ноч у ноч — кожную ноч.
Рабінавая ноч — цёмная летняя ноч з громам, маланкай, праліўным дажджом або толькі з бесперапыннымі зарніцамі. Ноч была рабінавая: раз-пораз грымелі перуны, жахалі маланкі, па густым чарналессі шоргаў дождж. Сабаленка. — Бываюць .. такія ночы, што дажджу няма, а бліскае з вечара да раніцы. Такія ночы ў нас называюць рабінавымі... Алешка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
dobranoc
1. дабранач; добрай ночы;
2. калыханка (тэле- або радыёперадача)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
фотаперыяды́зм, ‑у, м.
Спец. Фізіялагічныя змяненні ў жывёл і раслін, звязаныя са зменай дня і ночы.
[Ад грэч. phos, phōtós — святло і periodos — абход, кругазварот.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
я́дранасць, ‑і, ж.
Уласцівасць і якасць ядранага (у 2–6 знач.). Ядранасць пладоў. Ядранасць асенняй ночы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Растурхаць ’разбудзіць, раскатурхаць’ (Сцяшк. Сл.): растурхаў сярод ночы (Сержп. Казкі), расту́ркаць, рістурька́ць ’разварушыць, растармашыць’ (Бяльк., Ян., Юрч., Жд. 3). Вытворныя ад турхаць, туркаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
а́ман,
Тое, што і амін. — Няхай ад гэтае ночы ўсё забудзецца і аман, — трывожна папрасіў Сяргей. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
весялі́цца, ‑люся, вяселішся, вяселіцца; незак.
Весела праводзіць час; забаўляцца. Да позняй ночы весяліліся беражкоўцы, святкуючы наваселле. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ніктына́стыі
(ад гр. nyks, -ktos = ноч + настыі)
рухі органаў вышэйшых раслін, абумоўленыя зменай дня і ночы (напр. раскрыванне кветак зранку і закрыванне іх на ноч).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
noon [nu:n] n. по́ўдзень, паўдня́;
at noon апо́ўдні, апаўдні́, у по́ўдзень
♦
morning, noon, and night уве́сь час, з ра́ніцы да но́чы
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)