калдыба́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Абл. Ісці кульгаючы, кандыбаць. — З параненай нагой да партызанаў у Налібоцкую пушчу калдыбаў [чалавек]. Бажко. Ззаду за Андрэем, калдыбаў уроскідку Юрка Даліна. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Pallida mors aequo pulsat pede pauperum tabernas regumque turreshoratius

Бледная смерць той жа нагой стукае ў хаціны бедных і палацы цароў.

Бледная смерть той же ногой стучит в хижины бедных и дворцы царей.

Гл.: Mors nescit...

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

◎ Но́хцам ’нагой, выспяткам’ (кап., Жыв. сл.). Да носцам (гл.) з ад’ідэацыяй да нага, параўн. ногцам ’тс’; чаргаванне х‑г гл. у нохаць < ногаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

узле́зці, -зу, -зеш, -зе; узле́з, -зла; узле́зь; зак.

1. на што. Узабрацца куды-н. высока, на паверхню чаго-н.

У. на слуп.

2. на каго-што. Пра адзенне, абутак: надзецца, налезці (разм.).

Бот ледзь улез на нагу.

3. на каго-што. Прыціснуць нагой каго-, што-н., наступіць (разм.).

|| незак. узла́зіць, -ла́жу, -ла́зіш, -ла́зіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

дры́гнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак. і аднакр.

Разм. Рэзка, адрывіста варухнуць чым‑н. (звычайна пра часткі цела). Дрыгнуць нагой. // Здрыгануцца. Сэрца дрыгнула.

•••

І не дрыгнуў(ла) — пра імгненную смерць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

антраша́

(фр. entrechat)

лёгкі скачок уверх у балетным танцы, у час якога танцор ударае некалькі разоў нагой аб нагу.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

брык межд., в знач. сказ., разг.

1. брык;

б. наго́й — брык ного́й;

2. бряк;

б. дагары́ — бряк на́взничь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

пино́к разг. штуршо́к, -шка́ м., уда́р, -ру м., вы́спятак, -тка м.;

дать пинка́ штурхну́ць (уда́рыць) наго́й, даць вы́спятка.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

дымлі́вы, ‑ая, ‑ае.

Які дыміцца, дыміць, вылучае многа дыму. Дымлівыя коміны фабрык і заводаў. □ Адкінуў агарак дымлівы, Нагой прытаптаў. Калачынскі. // Ахутаны дымнай. Там у жытах дымлівыя палі, Дзяўчаты песням там ахвочы. Броўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мах¹, -у, мн. -і, -аў, м.

1. Адзін хуткі рух у паветры чым-н., узмах.

М. крыла.

М. рукі.

2. У спорце: адзін рух нагой, рукой або корпусам уперад, назад або ўбок.

М. уперад.

◊

Адным махам, за адным махам (разм.) — адразу, за адзін прыём.

Даць маху (разм.) — дапусціць памылку.

З усяго маху (разм.) — размахнуўшыся, з усяе сілы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)