Прына́гліць ’гвалтам, нахабна прымушаць да чаго-небудзь’ (Нас.). Да на́гліць ’нахабна хлусіць; прымушаць’ (гл.), якое ад на́глы (гл.). Хутчэй за ўсё, сюды ж таксама прынагляда́ць ’прымушаць’ (шальч., Сл. ПЗБ), якое, такім чынам, трэба лічыць вынікам кантамінацыі прына́гліць з нагляда́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Па́свіць ’наглядаць на пашы за жывёлай, птушкай, пасці’ (ТСБМ, Др.-Падб., Мал., Яруш., Шат., Касп., Бяльк., Сл. ПЗБ), пасвіцца ’карміцца’ (Яруш., Касп.). Праз формы пастаіць ’пасвіць’, ’сцерагчы’, ’цешыць вока’, паствіцца ’пасвіцца ў полі’ (Нас.) узыходзяць да прасл.pas‑tva > naCTea (гл.) ’пасьба’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Інспе́ктар. Крыніца: лац.inspector ад inspectare ’наглядаць’. Ст.-бел.инспекторъ ’настаўнік, выхавальнік’ (1638 г.) < ст.-польск.inspektor (Булыка, Лекс. запазыч., 159; Гіст. лекс., 107). Для рускай (XVII ст.) мяркуюць аб польскім ці нямецкім пасрэдніцтве (Фасмер, 2, 135; Шанскі, 2, I, 85–86).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
спекулява́ць
(польск. spekulować, ад лац. speculare = сузіраць, наглядаць)
1) займацца спекуляцыяй, гандляваць з мэтай нажывы;
2) перан. дзейнічаць, выкарыстоўваючы што-н. у карыслівых мэтах (напр. с. на давер’і).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
хуткаце́чны, ‑ая, ‑ае.
Які хутка цячэ (звычайна пра рэкі). Мост высокі, і з яго прыемна, нават трошкі страшнавата, наглядаць на хуткацечную ваду.Ракітны.//перан. Які хутка праходзіць, мінае. Праводжу, утароплены, плынь удаль. О, колькі ў сабе яна топіць і тоіць Хвілін хуткацечных пад покрывам хваль!Арочка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Нагля́дчык ’чалавек, які за кім-, чым-н. наглядае’ (ТСБМ). Пры зафіксаваным яшчэ ў Насовіча дзеяслове нагляда́ць ’сачыць, назіраць’ дапушчэнне калькавання рус.надсмотрщик (Баханькоў, Весці АН БССР, 1981, 1, 116) мае неабавязковы характар, паколькі словаўтваральны тып, прадстаўлены назоўнікамі тыпу адга́дчык, прадуктыўны ў літаратурнай мове і адзначаны ў гаворках (Сцяцко, Афікс. наз., 75).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нагля́дны, ‑ая, ‑ае.
1. Заснаваны на паказе таго, што вывучаецца. Нагляднае навучанне.// Які служыць для паказу. Старшы важаты.. пачаў падносіць школе прывезеныя падарункі: мастацкую бібліятэку, геаграфічныя карты, наглядныя дапаможнікі.Якімовіч.
2. Такі, які можна наглядаць; пераканаўчы. Наглядныя прыклады. Наглядны паказчык. □ Сіла нагляднай агітацыі накіравана на вышуканне і выкарыстанне рэзерваў.«Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Áusschau
f - від
~ hálten* (nach D) — нагляда́ць (за кім-н., за чым-н.); шука́ць вачы́ма
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
áusschauen
vi (nachD)
1) нагляда́ць (за кім-н.); выгля́дваць, выгляда́ць
2) мець вы́гляд, вы́глядзець
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)