АДУШАЎЛЁНАСЦЬ – НЕАДУШАЎЛЁНАСЦЬ,

лексіка-граматычная катэгорыя, якая паказвае адносіны абазначаных назоўнікамі прадметаў да жывой і нежывой прыроды. Адушаўлёныя назоўнікі абазначаюць людзей і розных жывых істот («Рыгор», «настаўніца», «тыгр», «ластаўка», «карась», «камар»), неадушаўлёныя — расліны, прадметы, апрадмечаныя з’явы і паняцці («клён», «машына», «раса», «цемра», «свядомасць»).

Граматычна адушаўлёнасць-неадушаўлёнасць праяўляецца ў форме вінавальнага склону мн. л.: у адушаўлёных назоўніках супадае з формай роднага, а ў неадушаўлёных — назоўнага склону («бачыць людзей — бачыць дрэвы», «лавіць язёў — лавіць сняжынкі»). Пад катэгорыю адушаўлёных часам граматычна падводзяцца некаторыя неадушаўлёныя прадметы і наадварот.

Л.І.Бурак.

т. 1, с. 140

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

пало́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

1. Незамерзлае або ўжо расталае месца на ледзяной паверхні ракі, возера.

Конь праваліўся ў палонку.

2. Адтуліна, прасечаная ў лёдзе ракі, возера і пад.

Лавіць рыбу ў палонцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рассла́віць, -ла́ўлю, -ла́віш, -ла́віць; -ла́ў; -ла́ўлены; зак., каго-што (разм.).

1. Моцна расхваліць каго-, што-н.; уславіць

Р. подзвігі герояў.

2. Распусціць чуткі, плёткі пра каго-, што-н.

Р. па ўсім сяле.

|| незак. расслаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ву́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; незак., каго.

Лавіць вудай, спінінгам (рыбу). З вузкага, адсечанага з кармы чаўна два хлапчукі будзілі [рыбу]. Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ángeln

vt ву́дзіць, лаві́ць ву́дай

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

кетч

(англ. catch = лавіць)

разнавіднасць прафесійнай спартыўнай барацьбы, якая дазваляе любыя сілавыя прыёмы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

пла́віць, пла́ўлю, пла́віш, пла́віць; пла́ўлены; незак., што.

Ператварыць цвёрдае цела ў вадкае шляхам награвання.

П. метал.

|| зак. распла́віць, -ла́ўлю, -ла́віш, -ла́віць; -ла́ўлены.

|| наз. плаўле́нне, -я, н. і пла́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж.

|| прым. плаві́льны, -ая, -ае.

Плавільная печ.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

каламу́тны му́тный;

◊ лаві́ць ры́бу ў ~най вадзе́ — погов. лови́ть ры́бу в му́тной во́де

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

жанглі́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; незак., чым і без дап.

1. Спрытна падкідваць і лавіць некалькі прадметаў адначасова.

Ж. талеркамі.

2. перан. Спрытна, але адвольна абыходзіцца (з фактамі, словамі і пад.).

Ж. лічбамі.

|| наз. жанглёрства, -а, н. і жанглі́раванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́лавіць, -лаўлю, -лавіш, -лавіць; -лаўлены; зак., каго-што.

1. з чаго. Ловячы, здабыць, выцягнуць.

В. бервяно з вады.

В. многа рыбы.

2. Пералавіць усіх.

В. карасёў у сажалцы.

|| незак. выло́ўліваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. вы́лаў, -лаву, м. (да 1 знач.; спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)