сачы́ць¹, сачу́, со́чыш, со́чыць; незак.

1. што, за кім-чым і з дадан. Назіраць за тым, што рухаецца (або за тым, што можа прыйсці ў рух).

С. за самалётам у небе.

С., як бусел кружыцца над ліпай.

2. за чым і з дадан. Назіраць за развіццём, ходам чаго-н., быць у курсе справы, цікавячыся ўсім, што дзе-н. адбываецца.

С. за сустрэчай на вышэйшым узроўні.

С., як ідуць справы на ўборцы каласавых.

3. за кім-чым, што, са злуч. «каб» і з дадан. Назіраць, наглядаць за кім-, чым-н. (з мэтай праверкі, аховы і пад.).

С. за ўзроўнем вады ў прыборах.

С. за парадкам у інтэрнаце.

С. за выкананнем правіл пажарнай бяспекі.

С., каб дзеці былі дагледжаны (клапаціцца).

4. за кім-чым, што. Устанавіць пастаянны нагляд за кім-, чым-н. з мэтай выкрыць, выявіць што-н., злавіць каго-н. на чым-н.

С. за работай гандлю.

5. каго-што. Падпільноўваць, асочваць.

С., дзе курыца нясецца.

6. каго-што. У мове паляўнічых: адшукваць па следзе; высочваць.

С. зайца.

|| наз. сачэ́нне, -я, н. і со́чка (да 4 знач.), -і, ДМ -чцы, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

заступі́цца, -уплю́ся, -у́пішся, -у́піцца; зак., за каго-што.

Абараніць каго-н.

З. за пакрыўджанага.

|| незак. заступа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

запе́чны, -ая, -ае.

Які знаходзіцца за печчу.

З. цвыркун.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зара́з, прысл.

Адразу, за адзін раз.

З’есці ўсё з.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

забе́гчы сов., в разн. знач. забежа́ть;

з. да тава́рыша — забежа́ть к това́рищу;

з. ў магазі́н — забежа́ть в магази́н;

саба́ка ~бе́г напе́рад і спыні́ўся на даро́зе — соба́ка забежа́ла вперёд и останови́лась на доро́ге;

з. за дом — забежа́ть за дом;

з. за пяць кіламе́траў ад до́му — забежа́ть за пять киломе́тров от до́ма;

◊ з. напе́рад — забежа́ть вперёд

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

spoza

з-за;

wyglądać spoza domu — выглядаць з-за дома

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

нагляда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. каго-што, за кім-чым, з дадан. сказам і без дап. Уважліва сачыць вачыма за кім-, чым-н.

Н. зацьменне сонца.

Н. за палётам буслоў.

2. за кім-чым. Вывучаць, даследаваць.

Н. за развіццём падзей, што адбываюцца ў грамадстве.

3. за кім-чым. Ажыццяўляць нагляд.

Н. за дзецьмі.

Н. за парадкам.

|| наз. нагляда́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

змага́цца несов.

1. в разн. знач. боро́ться;

жыць і з. — жить и боро́ться;

з. за мір — боро́ться за мир;

з. за першынство́ — боро́ться за пе́рвенство;

у ім ~га́ліся проціле́глыя пачу́цці — в нём боро́лись противополо́жные чу́вства;

з. з недахо́памі — боро́ться с недоста́тками;

2. (с оружием в руках) сража́ться, би́ться; дра́ться;

3. перен. (играть во что-л.) сража́ться, состяза́ться;

◊ з. да апо́шняга — боро́ться до после́днего

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

недагля́д, -у, М -дзе, м.

Недастатковы нагляд за кім-, чым-н.; памылка, промах, зробленыя з-за няўважлівасці, нядбайнасці.

Дапусціць н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

згалада́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак.

Нацярпецца голаду.

З. за дарогу.

З. па добрай кнізе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)