дэфармава́ць, -му́ю, -му́еш, -му́е; -му́й; -мава́ны; зак. і незак., каго-што.

Змяніць (змяняць) форму чаго-н., памер якога-н. цела або яго частак уздзеяннем знешніх сіл.

|| звар. дэфармава́цца, -му́юся, -му́ешся, -му́ецца; -му́йся.

|| наз. дэфарма́цыя, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

дазо́р, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Абход для агляду.

Крэйсер накіраваўся ў д.

2. Невялікі атрад, які пасылаецца для аховы і разведкі.

Д. знаёміўся з мясцовасцю.

|| прым. дазо́рны, -ая, -ае.

Дазорнае судна.

Змяніць дазорнага (наз.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

Nemo potest dura naturae solvere jura

Ніхто не можа змяніць суровыя законы прыроды.

Никто не может изменить суровые законы природы.

Гл.: Lota...

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

пераснасці́ць, ‑снашчу, ‑снасціш, ‑снасціць; зак., што.

1. Аснасціць нанава; змяніць аснастку. Пераснасціць судна.

2. Аснасціць усё, многае. Пераснасціць усе караблі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аду́мацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак.

1. Падумаўшы, змяніць намеры, зразумеўшы іх памылковасць.

Адумаўся я і зрабіў інакш.

2. Апамятацца, сабрацца з думкамі; усвядоміць што-н.

Адумаўся хлопчык і расказаў пра ўсё, што адбылося.

|| незак. аду́мвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

перапрафілі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., што.

Змяніць профіль, спецыялізацыю вытворчай дзейнасці прадпрыемства, навукова-даследчай або вучэбнай дзейнасці інстытута і г. д.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

іне́рцыя, -і, ж.

1. Уласцівасць цел захоўваць стан спакою або раўнамернага прамалінейнага руху, пакуль якая-н. знешняя сіла не прымусіць змяніць гэты стан.

Ляцець па інерцыі.

2. перан. Бяздзейнасць, пасіўнасць.

◊

Па інерцыі — па прывычцы, машынальна.

|| прым. інерцы́йны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

канверсава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны; зак. і незак., што.

Зрабіць (рабіць) пераразлік, а таксама ўвогуле змяніць (мяняць), ператвараючы ў новы від, у новую якасць.

К. пазыку.

|| наз. канверсава́нне, -я, н. і канве́рсія, -і, ж.

|| прым. канверсі́йны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

перамяні́ць, -мяню́, -ме́ніш, -ме́ніць; -ме́нены; зак., каго-што.

1. Замяніць адно другім, змяніць.

П. бялізну.

П. тэму размовы.

2. Надаць іншую форму, перайначыць.

П. адносіны.

|| незак. пераме́ньваць, -аю, -аеш, -ае і перамяня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. пераме́на, -ы, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

Пераве́сці ’знішчыць, вывесці’ (ТСБМ), ’разбіць, згубіць’ (капыл., Жыв. сл.), пераво́дзіцца ’знішчацца’ (Некр.), піряво́дзіцца ’худнець, мізарнець’ (Юрч. СНЛ), Да пера- і ве́сці (гл.) у выніку семантычнага пераносу ’змяніць характар існавання’ > ’марна расходаваць, знішчыць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)