захваціць, ‑хвачу, ‑хваціш, ‑хваціць; зак., каго-што.

Разм. Захапіць. Такіх было тут жартаў, смехаў, Што ўсіх трасло і калаціла, І дзядзьку смехам захваціла. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наадбіраць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.

1. Адабраць, захапіць сілаю многа чаго‑н.

2. Адабраць з аднастайных прадметаў значную колькасць чаго‑н. Наадбіраць спелых яблык.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

асядлаць дзеяслоў | закончанае трыванне

  1. гл. сядлаць.

  2. пераноснае значэнне: Сесці верхам на каго-, што-н. (размоўнае).

    • Хлапчук спрытна асядлаў бервяно.

  3. пераноснае значэнне: Поўнасцю падпарадкаваць сабе (размоўнае).

    • Усіх у сям ‘і асядлала.

  4. пераноснае значэнне: Заняць, захапіць (спецыяльны тэрмін).

    • Пяхота асядлала важную дарогу.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

захапля́ць несов.

1. (сильно заинтересовывать) захва́тывать, увлека́ть;

2. (приводить в восхищение) увлека́ть, восхища́ть, пленя́ть;

1, 2 см. захапі́ць 4, 6

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

прыспешнік, ‑а, м.

Разм. Заўзяты саўдзельнік, памагаты. Можа яшчэ паспеем захапіць каго з супрацоўнікаў СД і іх прыспешнікаў — нацыяналістаў. Новікаў. Адшукаліся крывавыя прыспешнікі крывавых катаў. Лужанін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

usurpíeren

vt узурпі́раваць, (з)авало́даць сі́лай; процізако́нна [незако́нна ] захапі́ць (уладу)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Дабы́ць ’здабыць’, дабыва́ць ’здабываць’. Агульнаславянскі дзеяслоў праславянскага характару. Параўн. укр. добу́ти ’здабыць, набыць, дастаць’, рус. добы́ть дастаць, набыць і г. д.’, ст.-рус. добыти ’набыць, здабыць; дажыць’, чэш. dobyti ’здабыць, набыць, зарабіць; завалодаць, авалодаць; дастаць, выцягнуць’, славац. dobyť ’захапіць, авалодаць; дабыць, дабіцца’, в.-луж. dobyć ’астацца; здабыць, зарабіць; авалодаць, захапіць, перамагчы’, н.-луж. dobyś ’астацца, выцерпець да канца’, польск. dobyć ’астацца, прабыць; выцягнуць, дастаць; захапіць, авалодаць’, балг. доби́я ’здабыць; раджаць’, серб.-харв. до̀бити ’здабыць, атрымаць’, славен. dobíti ’атрымаць і да т. п.’ Прасл. *dobyti (прэфікс *do + дзеяслоў *byti). Агляд форм гл. у Трубачова, Эт. сл., 5, 47–48. Не вельмі ясным застаецца пытанне аб першапачатковым значэнні слова. Некаторыя даследчыкі мяркуюць, што зыходзіць трэба з ’раджаць’ (агляд гл. Махэк₂, 122). Паводле Трубачова (там жа, 48), лепш думаць, што гэта апошняе з’яўляецца мясцовым сінонімам. Махэк услед за Матлам (гл. Махэк₂, 122) лічыць, што развіццё семантыкі ішло так, як у лац. слова pecu ’жывёла’ > ’маёмасць, грошы’. Зыходным, паводле Махэка, для *dobyti з’яўляецца ’нарадзіць’. Гэта значэнне было агульным, але сёння захавалася ў балг. мове.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

заграбушчы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Які імкнецца пабольш захапіць сабе; прагны. Ёсць прагныя, з заграбушчымі рукамі, як гэты Забела, ёсць больш памяркоўныя, якія бяруць па патрэбе, з аглядкай. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

urzec

зак.

1. зачараваць; захапіць;

2. сурочыць, урачы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

usidlić

зак. перан. злавіць у сетку; захапіць; аблытаць

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)