метад распрацоўкі колькасна абгрунтаваных рэкамендацый па прыняцці аптымальных рашэнняў па арганізацыі і кіраванні дзеяннямі (аперацыямі). Навукова аформілася для рашэння тэхн., тэхніка-эканам. задач і задач кіравання ў канцы 1940-х г.
У кожнай задачы аперацый даследавання фармальна апісана мноства магчымых рашэнняў і вызначанай мэтавай функцыі, значэнні якой характарызуюць меру дасягнення мэты пры кожным магчымым рашэнні. Задачы аперацый даследавання бываюць статычныя і дынамічныя, дэтэрмінаваныя і стахастычныя. У статычных задачах мэтавая функцыя яўна не залежыць ад часу, у дынамічных — час мае істотнае значэнне, у дэтэрмінаваных — выбар канкрэтнага рашэння прыводзіць да пэўнага значэння мэтавай функцыі, у стахастычных — гал. ролю адыгрывае фактар выпадковасці. Пры рашэнні статычных дэтэрмінаваных задач карыстаюцца метадамі лінейнага і нелінейнага праграмавання, дынамічных дэтэрмінаваных — дынамічнага праграмавання, стахастычных — тэорыі імавернасцяў, матэм. статыстыкі, тэорыі масавага абслугоўвання, стат. тэорыі прыняцця рашэнняў. Задачы, у якіх сутыкаюцца інтарэсы двух і больш бакоў, рашаюцца метадамі тэорыі гульняў. Калі дакладнае рашэнне задачы немагчыма, карыстаюцца метадам стат. выпрабаванняў (гл.Монтэ-Карла метад). Для рашэння складаных задач распрацаваны пакеты праграм для ЭВМ. Гл. таксама Аптымізацыі задачы і метады.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
упроще́ниев разн. знач. спрашчэ́нне, -ння ср.;
упроще́ние зада́чи спрашчэ́нне зада́чы;
внести́ упроще́ния в констру́кцию самолёта уне́сці спрашчэ́нні ў канстру́кцыю самалёта;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бесцэнзу́рны, ‑ая, ‑ае.
Які не праходзіць цэнзуры. Жыццё і задачы рэвалюцыйнай барацьбы патрабавала больш дзейсных і эфектыўных сродкаў агітацыі, якія, мінаючы рагаткі царскай цэнзуры, даносілі б праўдзівае слова народных масам. Патрэбен быў вольны бесцэнзурны беларускі друк.С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
sum1[sʌm]n.
1. арыфметы́чная зада́ча;
do a sum раша́ць зада́чу;
be good at sums до́бра раша́ць зада́чы
2. су́ма, ко́лькасць, падраху́нак;
the sum of what we’ve done усё, што мы зрабі́лі
♦
in sumfml караце́й ка́жучы
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
1. Прывучыць да дрэнных звычак, маральна распусціць. — Аўдзееў іх [абібокаў, зладзеяў] разбэсціў, а яны разышліся і робяць, што хочуць, — расказвала Аня.Дуброўскі.
2. Зрабіць непаслухмяным; разбалаваць. Разбэсціць дзіця. □ — [Валодзя] разбэсціў Мішу.., дазваляе яму спісваць задачы.Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ізаперыметры́чны
(ад іза- + перыметр)
аднолькавы па перыметру;
і-ыя задачы — клас задач варыяцыйнага вылічэння на знаходжанне ўсіх крывых, што маюць аднолькавы перыметр.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
solubility
[,sɑ:ljəˈbɪləti]
n., pl. -ties
1) раствара́льнасьць, распушча́льнасьць f.
the solubility of sugar in water — распушча́льнасьць цу́кру ў вадзе́
2) выраша́льнасьць f. (зада́чы, пыта́ньня, ця́жкасьцяў)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
неразме́нны, ‑ая, ‑ае.
Які нельга размяняць, які не падлягае размену (пра грошы). Неразменная манета.//перан. Які застаецца заўсёды аднолькава каштоўным. Роздум, які ставіць задачы, напорыстая, скрупулёзная праца, якая іх вырашае, — вось адна з першасных нязменных і неразменных асноў паэзіі Багдановіча, яе стылю.Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)