Verbum

анлайнавы слоўнік

Лярва, ля́рвіна ’лічынка’ (чэрв., КЭС), ’распушчаная жанчына’ (Нас., Шат., Гарэц., Др.-Падб., Бір. Дзярж., Юрч. Фраз. 1), ’гультай, абібок, вялікая гультайка’ (Юрч. Фраз. 1, міёр., Нар. словатв.), ’бесхарактарная, мягкая натура’ (Мядзв.). Запазычана з польск. larwa ’лічынка, зародыш’, ’прывід’, ’брыдкі чалавек, асабліва жанчына’, ’страшыдла’, ’распусніца’, якое з лац. lārva ’прывід, страшыдла, вампір’, ’шкілет’ < Larēs ’Лары, духі — захавальнікі дамашняга ачагу, дзяды’. Значэнне ’лічынка’ — з франц. larve ’маска’ < ’той, хто хавае сваё сапраўднае аблічча’ (Слаўскі, 4, 53; Кюнэ, 72). Сюды ж лярвёнак ’пазашлюбнае дзіця’ (Нас.), а таксама ля́рва — забабонны тэрмін? (КЭС).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

perfume

[ˈpɜ:rfju:m]

1) духі́ pl., парфу́ма f.

2) прые́мны пах, во́дар -у m., духмя́насьць f.

[pərˈfju:m]

1) напаўня́ць во́дарам

2) наду́шваць каго́-што, апы́рскваць духа́мі, чым-н. паху́чым; наду́швацца, апы́рскваць сябе́ духа́мі

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

repel [rɪˈpel] v. fml

1. адпі́хваць; выкліка́ць агі́ду;

Her heavy make-up and cheap scent repelled him. Тоўсты слой грыму на яе твары і танныя духі выклікалі ў яго агіду.

2. адбіва́ць; адганя́ць;

repel an attack адбі́ць ата́ку;

a cream that repels insects крэм, які́ адганяе насяко́мых

3. phys. адштурхо́ўваць; адштурхо́ўвацца

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

парфуме́рыя

(фр. parfumerie, ад parfum = прыемны пах)

1) вырабы, якія прымяняюцца для араматызацыі скуры, валасоў, адзення, а таксама як гігіенічныя сродкі (духі, адэкалон, пудра, туалетная вада і інш.);

2) галіна прамысловасці, якая займаецца вытворчасцю такіх вырабаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

нагарадзі́ць, ‑раджу, ‑родзіш, ‑родзіць; зак., чаго.

1. Нарабіць многа платоў, перагародак. Нагарадзілі катухоў, ані павярнуцца, ані слова сказаць, бо ўсё скрозь сцяну чуваць. Карпюк.

2. Разм. Наставіць, накідаць у беспарадку вялікую колькасць чаго‑н. У сенцах нешта грукнула і пачулася прыглушанае вохканне: — Хто гэта тут нагарадзіў?.. Ледзь духі не адбіла... Б. Стральцоў.

3. перан. Разм. Нагаварыць, напісаць многа лішняга, непатрэбнага; напляткарыць. [Максім:] — Ты тут нагарадзіў такога, што трэба адразу ўнесці яснасць. Калі ты нас дрэнна разумееш, дык навошта ж распачынаць размовы. Машара. [Іван Пятровіч:] — Не ведаў, Мікалай Барысавіч, што ты такі дробязны чалавек. Пісаць на мяне.. такую лухту. — Сам ты што на мяне нагарадзіў? Пянкрат.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ *Навяжоны, навежоны ’дзіўны, дзівакаваты’ (ТС), параўн. укр. навішений ’вар’ят’. Відаць, ад дзеяслова навяжаць ’наведваць’ (Нас.), параўн. палес. навыжʼаты ’развітвацца з нябожчыкам’ (драгіч., Клім.), якое, як відаць з ілюстрацыі (Бабы пошлы noKojHUKa навыжʼаты), хутчэй мае значэнне ’наведваць’, параўн. ст.-бел. ест хоробою обложною навежоны, што суадносіцца з дзеясловам навежати ’наведваць’, адзначаным у пісьмовых помніках з XV ст., які Булыка (Лекс. запазыч., 197) лічыць запазычаннем са ст.-польск. nawiedzać. Польск. дыял. nawiedzony ’ненармальны чалавек, які знаходзіцца пад уплывам злых духаў, знахар’ тлумачыць семантыку беларускага слова (= *чалавек, якога наведалі злыя духі, у выніку чаго ён страціў здольнасць нармальна сябе паводзіць’), аднак не дае фармальных падстаў лічыць яго непасрэдным запазычаннем, паколькі ўсходнеславянскі рэфлекс ж < *dj характэрны і для тураўскай гаворкі, параўн. на́жа (< *nadja), нужа (< *nudja) і г. д.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дух, -у і -а, м.

1. -у. Свядомасць, мысленне, псіхічныя здольнасці, тое, што прымушае да дзеянняў, дзейнасці; пачатак, што вызначае паводзіны, дзеянні.

У здаровым целе здаровы д.

2. -у. Унутраная маральная сіла.

Высокі баявы д.

Ваяўнічы д.

3. -а, мн. -і, -аў. У рэлігійна-містычных уяўленнях: бесцялесная звышнатуральная істота.

Святы д.

Злы д.

Нячысты д.

4. -у, перан., чаго. Змест, сапраўдны сэнс, адметная адзнака чаго-н.

Па духу закона.

Адчуць д. часу.

5. -у. Тое, што і дыханне (разм.).

Д. займае.

Д. перавесці.

6. -у. Тое, што і паветра (разм.).

Лясны д.

7. -у. Тое, што і пах (разм.).

Цяжкі д.

◊

Выматаць духі (разм.) — давесці да знямогі.

Духу баяцца (разм.) — адчуваць страх пры адным упамінанні каго-н.

Каб і духу чыйго не было (разм.) — аб рашучым патрабаванні чыйго-н. выдалення.

Падаць духам — траціць надзею, адчайвацца.

Святым духам (разм., жарт., іран.) — невядома чым, нічым (жыць, існаваць).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

даліка́тны

(фр. délicat)

1) ветлівы ў абыходжанні з людзьмі, ласкавы, уважлівы (напр. д. чалавек);

2) які патрабуе тактоўных адносін (напр. д-ае пытанне);

3) кволы, выпеставаны (напр. д-ыя пальцы);

4) тонкі, мяккі, прыемны навобмацак (напр. д-ая тканіна);

5) перан. прыемны на пах, смак, гучанне (напр. д-ыя духі, д-ыя стравы, д-ая мелодыя).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

ukazywać się

ukaz|ywać się

1. кніжн. паказвацца, з’яўляцца;

w starym zamku ~ują się duchy — у старым замку з’яўляюцца духі (здані);

2. выходзіць (з друку), з’яўляцца (у друку)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

scent

[sent]

1) пах, во́дар -у m.

the scent of roses — пах ру́жаў

2) нюх -у m.

a keen scent — чу́лы нюх

3) парфу́ма f., духі́ pl. only.

v.t.

1) чуць ню́хам

2) напарфумо́ўваць

3) напаўня́ць па́хам

4) падазрава́ць, праню́хваць

•

- be on the scent of

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)