Перажывата́ць ’перажыць, перанесці што-небудзь цяжкае ў жыцці’ (Нас.). Да пера- (гл.) і жывата́ць ’жыць здаровым, мець асалоду ад наяўнасці добрага здароўя’ < жывот 1 (гл.). Параўн. яшчэ жывоцце ’жыццё’ (Нас.), а таксама перажы́(ва́)ць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

надзе́я, -і, мн. -і, -дзе́й, ж.

1. Чаканне чаго-н. добрага, упэўненасць у ажыццяўленні чаго-н.

Светлая н.

Страціць надзею.

2. Той, або тое, на каго, на што можна спадзявацца, апірацца.

Сын — уся мая н.

◊

Падаваць надзеі — выяўляць якія-н. задаткі, праяўляць здольнасці да чаго-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

напо́ўніцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ніцца; зак.

1. Стаць поўным, занятым; насыціцца, запоўніцца чым-н.

Вежа напоўнілася вадой.

Пакой напоўніўся пахамі.

2. перан. Стаць поўнасцю занятым якімі-н. думкамі, пачуццямі і пад.

Сэрца напоўнілася радасцю.

|| незак. напаўня́цца, -я́ецца.

|| наз. напаўне́нне, -я, н.

Пульс добрага напаўнення.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

прале́зці, -зу, -зеш, -зе; -ле́зь; зак.

1. Улазячы, прасоўваючыся, з цяжкасцю пранікнуць куды-н.

П. цераз вузкі праход.

2. перан. Абманам і хітрасцю пранікнуць куды-н., дабіцца добрага, выгаднага становішча (разм.).

П. ў высокія чыны.

3. Улезці, прасунуцца.

Шафа тут не пралезе.

|| незак. прала́зіць, -а́жу, -а́зіш, -а́зіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

па́паратнікавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да папаратніку. Сустракаюцца тут і асіннікі, то з дрэвамі добрага росту і папаратнікавым покрывам, то забалочаныя — асаковыя. Гавеман.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пу́тное сущ., разг. талко́вае, -вага ср.; (хорошее) до́брае, -рага ср.;

ничего́ пу́тного нічо́га талко́вага (до́брага);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

пакры́ўдзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак., каго-што.

1. Прычыніць крыўду каму-н.

П. выказваннем.

Мухі не пакрыўдзіць (перан.: пра добрага, спакойнага чалавека).

2. Надзяліць чым-н. у недастатковай ступені, даць менш, чым патрэбна.

Прырода не пакрыўдзіла гэтага чалавека талентам.

Пакрыўджаны богам (пра няўдачлівага, абмежаванага розумам чалавека; разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

Knígge

(ад уласн.)

frei nach ~ — па пра́ві- лах до́брага то́ну

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

звальцава́ць, ‑цую, ‑цуеш, ‑цуе; зак., што.

Апрацаваць на вальцах. Гаспадары паехалі па млын з поўнымі вазамі, каб звальцаваць пшаніцы на пірагі, абдзерці круп з добрага ячменю... Ралько.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шпако́вы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да шпака, належыць яму. І ад гэтай развітальнай шпаковай песні, ад гэтага добрага восеньскага дня на Барашкіна новай хваляй абрынула гаркота. Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)