ein ~er Nébensatz — грам. бяззлу́чнікавы дада́ны сказ
~e Régungen — скры́тыя жада́нні
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
*Ла́патка, ла́по̂тка ’паглыбленне на галёнцы задняй лапкі пчалы, акружанае цвёрдымі і кароткімі шчацінкамі, якое служыць для пераноскі пылку’ (Анох.). Магчыма, сюды ж рус.лапотки ’пупышкі на лапах мядзведзя’, зах.-укр.лапоть ’абрэзак, шматок, лапік’, славен.lapet ’кавалак зямлі’, серб.-харв.ла̀пат ’тс’, ’кавалак, абрэзак, акравак, лапік’, ц.-слав.лапътъ ’кавалак’. Прасл.lapъtъ роднаснае з літ.lõpas ’акравак’, лат.lãps ’лапік’, алб.lapë ’тс’, ст.-грэч.λώπη ’адзенне’. Гл. лапаць. Суф. ‑ъtь, як у слове (паз)ногаць. У палес.ла́по̂тка па аналогіі да лапка, ножка, абношкададаны яшчэ суф. ‑к‑а.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
subordinate
1.[səˈbɔrdɪnət]
adj.
1) паднача́лены
2) ніжэ́йшы ра́нгам
A lieutenant is subordinate to a captain — Лейтэна́нт ніжэ́йшы ра́нгам за капіта́на
3) другара́дны
4) дада́ны
subordinate clauses — дада́ныя ска́зы
2.
n.
паднача́лены -ага m., паднача́леная f.
3.[səˈbɔrdəɪneɪt]
v.t.
падпарадко́ўваць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
АЗНАЧЭННЕ ў граматыцы, даданы член сказа, які паясняе словы з прадметнымі значэннямі, называючы прыкмету прадмета (яго якасць, форму, памер, матэрыял, адносіны да інш. прадметаў і г.д.). У бел. мове азначэнні падзяляюцца на дапасаваныя (сінтаксічная сувязь — дапасаванне, сродкі выражэння — прыметнік, дзеепрыметнік, займеннік, лічэбнік: «зялёная ялінка», «бацькава парада», «неадасланае пісьмо», «нашы сябры», «трэці год») і недапасаваныя (сінтаксічная сувязь — прымыканне, сродкі выражэння — назоўнік ва ўскосных склонах часам з прыназоўнікам, займеннік, інфінітыў, прыслоўе, а таксама словазлучэнні розных тыпаў: «дом восем», «дарога бацькоў», «дзяўчынка з бантам», «яе клопат», «імкненне вучыцца», «паварот налева», «стары высокага росту»). Асобная форма азначэнняў — прыдатак.
1. Узяць пад сваю ўладу каго‑, што‑н.; прымусіць слухацца каго‑н. [Маці] хочацца пасварыцца і ў гэтай сварцы перамагчы Платона, на ўсё жыццё падпарадкаваць яго сабе.Асіпенка.
2. Паставіць у залежнасць ад каго‑, чаго‑н., прымусіць дзейнічаць адпаведна чаму‑н. Дзед Талаш палічыў сваім абавязкам не пакідаць Букрэя і партызан, і ён цвёрда пастанавіў падпарадкаваць свае асабістыя інтарэсы агульным.Колас.[Булай:] — Плану і толькі плану мы павінны падпарадкаваць усё.Шыцік.
3. У граматыцы — звязаць паводле спосабу падпарадкавання (у 2 знач.). Падпарадкаваць даданы сказ галоўнаму.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АКАЛІ́ЧНАСЦЬ,
даданы член сказа, які паясняе словы са значэннем дзеяння або прыкметы, паказваючы на час, месца, прычыну, умову, мэту, спосаб дзеяння, характар выяўлення, інтэнсіўнасць прыкметы. У бел. мове акалічнасці сінтаксічна звязваюцца з гал. словамі пры дапамозе прымыкання і кіравання. Ролю акалічнасці выконваюць прыслоўе («вельмі здольны»), дзеепрыслоўе («разглядаць не спяшаючыся»), інфінітыў («зайсці развітацца»), назоўнік з прыназоўнікам ці без яго («ехаць лесам», «зрабіць насуперак жаданню»), лічэбнік («уваходзіць па аднаму»), а таксама свабодныя словазлучэнні розных тыпаў («важыць тры тоны», «чытаць з ранку да вечара», «апрацаваны з дапамогай новага прыстасавання») і фразеалагізмы («жыць абы дзень да вечара»). У залежнасці ад сінтаксічнага значэння падзяляюцца на разрады — акалічнасці часу, прычыны, умовы, мэты, спосабу дзеяння і інш.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зале́жаць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; незак., адкаго-чаго.
1. Быць падпарадкаваным чыёй‑н. уладзе, волі. — Вучыцца трэба, Лявон.. — Каб усё ад мяне аднаго залежала, я не ламаў бы галавы.Чарнышэвіч.— Табе, па-мойму, не варта сварыцца са мною. Бо залежу ўсё-такі не я ад цябе.., — ужо з пагрозаю сказаў Кашын.Карпаў.
2. Быць абумоўленым якімі‑н. абставінамі, прычынамі; з’яўляцца вынікам чаго‑н. [Вялічку] штосьці рупіла, быццам ён стараўся і ўспомніць тое важнае, ад чаго залежаў яго лёс.Чорны.Ад .. разведкі залежала вельмі многае.Кулакоўскі.
3. Быць звязаным падпарадкавальнай сувяззю з галоўным словам ці сказам. Прыметнік залежыць ад назоўніка. Даданы сказ залежыць ад галоўнага.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дапаўне́ннен
1. (большае запаўненне) Áuffüllung f -, -en; Vóllfüllen n -s, -;
2. (дадатак) Náchtrag m -(e)s, -träge; Ergänzung f -, -en;
у дапаўне́нне ergänzend; als Náchtrag;
3. (даданы член сказа) Ergänzung f -, -en; Objékt n -(e)s, -e;
прамо́е дапаўне́нне diréktes Objékt;
уско́снае дапаўне́ннеíndirektes Objékt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
акалі́чнасць, ‑і, ж.
1. Падзея, факт, якія суправаджаюць што‑н., могуць уплываць на што‑н.; той або іншы бок справы, падзеі. [Мірон і Віктар] узялі на ўвагу і тую акалічнасць, што дажджы ў нас ідуць з захаду.Маўр.З размоў з Віталевым.. [Анатоль] вынес адну немалаважную акалічнасць: будаваць камунізм без свядомых адносін да працы нельга.Асіпенка.
2.пераважнамн. (акалі́чнасці, ‑сцей). Умовы, якія вызначаюць становішча каго‑, чаго-небудзь; абставіны. У момант вялікіх душэўных зрухаў або напружанай змены падзей ці жыццёвых акалічнасцей людзі і старыя робяцца, як дзеці.Чорны.
3.Даданы член сказа, які ўказвае на час, месца, спосаб дзеяння і пад. Акалічнасць прычыны. Акалічнасць часу. Акалічнасць месца. Акалічнасць спосабу дзеяння.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)