уце́ рціся , утру́ ся, утро́ шся, утро́ цца; утро́ мся, утраце́ ся, утру́ цца; уцёрся, уце́ рлася; утры́ ся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв. ). Увабрацца пры націранні.
Мазь добра ўцерлася.
2. Выцерці сабе твар.
У. ручніком.
3. перан. разм. ).
У. ў гушчу натоўпу.
4. перан. -н. пры дапамозе хітрыкаў, нядобрых прыёмаў і пад. (разм. ).
У. ў калектыў.
У. ў давер’е да каго-н.
|| незак. уціра́ цца , -а́ юся, -а́ ешся, -а́ ецца.
|| наз. уціра́ нне , -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уце́ рці (выцерці абцерці ) á bwischen vt á btrocknen vt
◊
уце́ рці нос каму -н. ≅ разм. j-m é ine Überlé genheit zé igen, j-n ú mpfen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
абце́ рці
1. á bwischen vt выцерці á btrocknen vt абсушыць );
2. (абшарпаць ) á bnutzen vt
3. (згладзіць пры дапамозе трэння ) glá ttreiben* аддз. vt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
абце́ рці , абатру́ , абатрэ́ ш, абатрэ́ ; абатро́ м, абатраце́ , абатру́ ць; абцёр, -це́ рла; абатры́ ; абцёрты; зак.
1. каго-што . Выцерці , зрабіць сухім, чыстым.
А. рукі.
А. твар.
2. што . Зняць, сцерці верхні слой чаго-н.
А. старую фарбу.
|| незак. абціра́ ць , -а́ ю, -а́ еш, -а́ е.
|| звар. абце́ рціся , абатру́ ся, абатрэ́ шся, абатрэ́ цца; абатро́ мся, абатраце́ ся, абатру́ цца; абцёрся, -це́ рлася; абатры́ ся; незак. абціра́ цца , -а́ юся, -а́ ешся, -а́ ецца.
|| наз. абціра́ нне , -я, н. і абці́ рка , -і, Д М ж.
Халоднае абціранне (масаж цела мокрым ручніком). Анучка для абціркі станка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сце́ рці , сатру́ , сатрэ́ ш, сатрэ́ ; сатро́ м, сатраце́ , сатру́ ць; сцёр, сце́ рла; сатры́ ; сцёрты; зак. , што.
1. Тручы, зняць, счысціць што-н. з паверхні; выцерці ; зрабіць чыстым.
С. пыл са стала.
2. Выціраючы, саскрэбваючы, знішчыць (што-н. напісанае, намаляванае і пад. ).
С. малюнак гумкаю.
3. Дотыкам, трэннем пашкодзіць, зрабіць рану на чым-н.
С. нагу.
4. Тручы, раздрабніць, ператварыць у аднародную масу.
С. перац на парашок.
5. Трэннем апрацаваць (пра лён).
|| незак. сціра́ ць , -а́ ю, -а́ еш, -а́ е.
|| наз. сціра́ нне , -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пераце́ рці , ператру, ператрэш, ператрэ; ператром, ператраце; пр. перацёр, ‑церла; заг. ператры; зак. , што .
1. Разарваць, раздзяліць на часткі трэннем. Кола перацерла вяроўку. □ Калі добрая рыбіна возьмецца і ў час яе не выхапіць, яна можа лёску аб край палонкі перацерці. Савіцкі .
2. Тручы, мнучы, здрабніць, ператварыць у парашок, мяккую масу і пад. Перацерці тытунь. □ Замест ложкаў ці нараў у бараку ўздоўж сцяны была паслана салома. Яе збілі, перацерлі на мякіну. Якімовіч . Машыны перацерлі на грэблі сухі ў грудках торф на муку. Пташнікаў .
3. Расцерці, здрабніць што‑н. недастаткова перацёртае яшчэ раз, нанава.
4. Тручы, ачысціць ад кастрыцы ўсё, многае (пра лён, каноплі і пад.). Перацерці лён.
5. Выцерці , зрабіць чыстым або сухім усё, многае. Перацерці ўвесь посуд. □ Бабуля папрасіла суседку, і тая памыла падлогу. «А перацерці ўсё, — думае бабуля, — унучак паможа». Юрэвіч .
6. Выцерці , працерці што‑н. яшчэ раз, нанава. Перацерці талеркі сушэйшым ручніком.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уце́ рці , утру, утрэш, утрэ; утром, утраце; пр. уцёр, уцерла; заг. утры; зак.
1. што . Праціраючы, заставіць якое‑н. рэчыва пранікнуць у скуру і пад. Уцерці мазь. Уцерці пасту.
2. каго-што . Выцерці , абцерці каго‑, што‑н. Адыходзіў мой бацька ў паход, — Слёзы ўцёр мне далоняй гарачаю. Нядзведскі .
•••
Уцерці (падцерці) нос каму — атрымаць верх над кім‑н., паказаць яўную перавагу ў чым‑н.
Уцерці слёзы каму — уцешыць, заспакоіць у горы каго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дачы́ ста прысл.
1. (чыстка чаго -н. á uber] (ist);
вы́ церці дачы́ стаá uber wí schen [machen] vt
2. перан. поўнасцю , без астатку ) völlig, gänzlich, ó hne é twas zurücklassen* ;
з’е́ сці ўсё дачы́ ста á lles rá tzekahl á ufessen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
zmazać
зак.
1. сцерці; выцерці ;
zmazać z tablicy — сцерці з дошкі;
2. перан.
zmazać grzechy — выкупіць грахі;
zmazać winę — загладзіць віну
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
праце́ рці
1. (dú rch)ré iben* vt á uswischen vt выцерці
2. (праз сіта і г. д. ú rchschlagen* vt ú rch)ré iben* vt
3. (зрабіць дзірку ) dú rchreiben* vt
праце́ рці во́ чы перан. D Á ugen (wá ch)ré iben*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)