Про́-. Націскны варыянт прыстаўкі пра- (гл.)

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ільцы́ (Касп.). Фанетычны варыянт лейцы (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рас-, ро́с‑ фанематычны варыянт прыстаўкі раз- (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пе́ршасны, ‑ая, ‑ае.

Кніжн.

1. Які з’яўляецца першай, зыходнай ступенню чаго‑н.; першапачатковы. Матэрыя — першасная, свядомасць — другасная. Першасная абмотка трансфарматара. Першаснае значэнне слова. □ Будынак.. царквы неаднаразова перабудоўваўся і рамантаваўся, і даследчыку прыйшлося карпатліва ўстанаўліваць першасны варыянт яго. Ліс. // у знач. наз. пе́ршаснае, ‑ага, н. Першааснова, сутнасць чаго‑н. Ды той «халодны» разлік амаль ніколі не забіваў «цеплыні» пачуццёвага — першаснага ў паэзіі. Лойка.

2. Які ўзнікае, утвараецца на першай, пачатковай стадыі чаго‑н. Першасныя крышталічныя пароды. Першасныя солі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Піськіж ’рыба піскуне’ (Бяльк.). Варыянт да піскаж (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ічме́нь (Сл. паўн.-зах.). Фанетычны варыянт ячмень (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ *Пу́льгаць, пу́льгаты ’разліваць, распырскваць; хлябтаць, сёрбаць’ (драг., Сл. Брэс., Клім.). Гукапераймальнае, “звонкі” варыянт ад пу́лькаць ’тс’.

◎ Пульга́ць ’кідаць’ (лаг., Жд. 3). Відаць, экспрэсіўны варыянт да пуляць ’кідаць, страляць’ (гл.), параўн. швіргаць ’кідаць’ і рус. швырять ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Асю ’выгук для адгону свіней’ (Клім.). Варыянт ацю (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вірашча́ка — страва (КЭС, лаг.). Фанетычны варыянт лексемы верашчака (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Квашалі́ны ’студзень’ (Нар. лекс.). Дысімілятыўны варыянт ад квашаніна (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)