Камя́к, камякі́, камяке́ ’сціснуты, змяты, злеплены кавалак мяккай масы’ (ТСБМ), ’камы, бульбяная каша’ (навагр., свісл., лун., Шатал.; стаўб., З нар. сл.; Федар. Рук.; слонім., Шн. 3; лях., барыс., дзярж., ганц., пух., ст.-дар., Сл. паўн.-зах.; Мал., Янк. БП, Гарэц., Сцяшк., Жд. 3); ’няўдала спечаны, глейкі хлеб’ (КЭС, лаг.; ашм., Сл. паўн.-зах.); шчуч. ’галушка’, ’засохлая гразь’, воран. ’макуха’ (Сл. паўн.-зах.). Прадуктыўнае ў бел. гаворках утварэнне з суфіксам ‑ʼак, да ком, камы 1 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Diligentia comparat divitias, neglegentia corrumpit

Стараннасць набывае багацце, бестурботнасць выдаткоўвае яго.

Усердие приобретает богатство, беспечность истощает его.

бел. Без працы нечага і хлеба шукаці. Праца чалавека корміць, а лянота псуе.

рус. Труд человека кормит, а лень портит. Хочешь есть калачи, так не лежи на печи. Себя покоить ‒ дома не по строить. Усердие ‒ мать успеха. Где руки и охота, там спорая работа.

фр. Jamais paresse n’a acquis richesse (Лень никогда не приобретала богатства).

англ. Idleness is the mother of all evil (Лень ‒ мать всего зла).

нем. Arbeit bringt Brot, Faulenzen Hungersnot (Работа приносит хлеб, лень ‒ голод). Fleißige Hand erwirbt, faule Hand verdirbt (Прилежная рука добывает, ленивая рука портит). Fleiß bringt Brot, Faulheit Not (Усердие приносит хлеб, лень ‒ нужду).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

цвісці, ✂; незак.

  1. Пакрывацца кветкамі, раскрывацца, распускацца (пра кветкі).

    • Цвітуць вішні.
    • Цвітуць астры.

  2. перан. Знаходзіцца ў стане фізічнага росквіту, быць здаровым, прыгожым.

    • Дзяўчына цвіце.

  3. перан. Паспяхова развівацца, квітнець.

    • Цвіці, краіна наша!

  4. Пакрывацца цвіллю.

    • Стаячая вада цвіце.
    • Хлеб цвіце.

|| наз. цвіценне, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

verdíenen

vt

1) зарабля́ць

sich (D) sein Stück Brot ~ — зарабля́ць сабе́ на хлеб

2) заслуго́ўваць

Stráfe ~ — заслужы́ць (сабе́) ка́ру

er hat es verdíent — ён гэ́тага заслужыў

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Bútter

f - ма́сла (напр., каровіна)

~ aufs Brot schmíeren [stréichen*] — нама́зваць ма́сла на хлеб

◊ álles in (béster) ~ — разм. усё ў по́ўным пара́дку, усё ідзе́ як па ма́сле

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

све́жий

1. све́жы;

све́жий хлеб све́жы хлеб;

све́жая ры́ба све́жая ры́ба;

на све́жем во́здухе на све́жым паве́тры;

све́жее бельё све́жая бялі́зна;

све́жий след све́жы след;

све́жий цвет лица́ све́жы ко́лер тва́ру;

све́жие но́вости све́жыя наві́ны;

све́жие си́лы све́жыя сі́лы;

све́жий челове́к све́жы чалаве́к;

2. (прохладный) я́драны, халаднава́ты, све́жы;

све́жий ве́тер халаднава́ты (све́жы) ве́цер;

◊

све́жая волна́ мор. (даво́лі) мо́цная хва́ля;

свежо́ в па́мяти до́бра по́мніцца;

свежо́ преда́ние, а ве́рится с трудо́м мно́га чу́ецца, ды ма́ла ве́рыцца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

crop​1 [krɒp] n.

1. хлеб на ко́рані; пасе́вы;

out of crop незасе́яны, пад па́рам;

under crop засе́яны

2. ураджа́й; жніво́;

a bumper/heavy crop бага́ты ўраджа́й;

two crops of rice a year два ўраджа́і ры́су на год

3. культу́ра;

industrial crops тэхні́чныя культу́ры

4. каро́ткая стры́жка

5. infml мно́ства, бе́зліч, про́цьма;

a crop of questions мно́ства пыта́нняў

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

змані́ць, зманю, зманіш, зманіць; зак.

1. Сказаць няпраўду; схлусіць. Калі маці спыталася: а дзе ж хлеб? — Ганна хацела выдумляць, што згубілі акрайчык, але Аленка не магла зманіць маці. Сабаленка. — Нас тут ззаду група, — на ўсякі выпадак зманіў Чыжык. Лупсякоў.

2. каго-што. Спакусіць пайсці куды‑н., за кім‑н. ці зрабіць што‑н. Хто зманіў, хто звёў дзяўчыну? Счуў жаніх праз дзень прычыну. Ставер.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

заіка́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Мець недахоп у вымаўленні — заіканне. [Леўка Здрок], быццам той заіка, які стараецца не заікацца, казаў нараспеў: — Хлеб ды соль вам, госцейкі. Сабаленка. // Гаварыць запінаючыся, з цяжкасцю падбіраючы словы. — Цёця Таня, ... я ... я, — ад хвалявання .. [Ленка] заікалася і чырванела. Шамякін. Пан ад здзіўлення аж стаў заікацца: — Б-бачу, што м-майстар ты в-варты п-палаца! Дубоўка.

2. Незак. да заікнуцца (у 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перапячы́, ‑пяку, ‑пячэш, ‑пячэ; ‑пячом, ‑печаце, ‑пякуць; пр. перапёк, ‑пякла, ‑ло; заг. перапячы; зак.

1. што. Папячы больш, чым трэба, вельмі доўга, запячы вельмі моцна. Перапячы пірагі.

2. што. Спячы, папячы ўсё, многае. Перапячы ўсё цеста. Сала ўсё перапяклі.

3. што. Спячы нанава, яшчэ раз што‑н. дрэнна спечанае. Перапячы хлеб.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пераехаць, скончыць пячы (у 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)