чалавекападобная істота, якую, на думку натуралістаў сярэднявечча, быццам можна атрымаць штучным шляхам. У 17 ст. лічылі, што маленькі гамункулус заключаны ў чалавечым сперматазоідзе і пры яго пападанні ў арганізм жанчыны толькі павялічваецца ў памерах, ператвараючыся ў дзіця. Гл. таксама Анімалькулізм.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВЫ́БАРЫ,
працэдура выбрання шляхам адкрытага або закрытага (тайнага) галасавання. Пры прамых выбарах выбаршчыкі непасрэдна выбіраюць кіраўніка дзяржавы або інш. службовых асоб. Ускоснымі (непрамымі) называюцца выбары, у працэсе якіх выбіраюцца прадстаўнікі (выбаршчыкі) для далейшага галасавання па выбарах кіраўніка дзяржавы, дэпутатаў і г.д.Гл. таксама Выбарчае права.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ЗЛЕ́ПАК,
дакладная копія твора скульптуры, прыкладнога і інш. відаў мастацтва аб’ёмнага характару. З. атрымліваюць шляхам зняцця з арыгінала формы, цвёрдай (гіпс) або мяккай (васковай, пластылінавай і інш.), і заліўкі ў яе гіпсу, сінт. масы і інш. Выкарыстоўваецца ў музейных экспазіцыях, рэстаўрацыі, у якасці навучальнага дапаможніка.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВІЛЕМСТА́Д
(Willemstad),
горад, адм. ц.Нідэрландскіх Антыльскіх астравоў, на в-ве Кюрасао. Засн. ў 1634. 43,6 тыс.ж. (1990). Вузел аўтадарог. Буйны порт па вывазе нафтапрадуктаў. Цэнтр нафтаперапр. прам-сці. Нафту атрымлівае па падводным нафтаправодзе з Венесуэлы і марскім шляхам з Б. Усходу. Ун-т.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
нацяжны́, ‑ая, ‑ое.
1. Які надзяваецца шляхам нацягвання, нацяжкі. Нацяжная шына.// Які служыць, прыстасаваны для нацягвання. Нацяжны шкіў. Нацяжны канат.
2. Такі, які дзейнічае пры нацягванні, нацяжцы. Дэсантнікі на другім канцы, дзе меркаваўся хвост эшалона, прыстасоўвалі нацяжную міну.Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пла́віць, плаўлю, плавіш, плавіць; незак., што.
Ператвараць цвёрдае цела ў вадкае шляхам награвання. Хочаш, плаў руду — чакаюць домны, Хочаш — ураджайнасць уздымай!Броўка.Вясна звінела ў парках раўчукамі, Шчапала лёд і плавіла снягі.Калачынскі.// Атрымліваць метал у выніку такога працэсу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кансе́рвы, ‑аў; адз.няма.
1. Прадукты харчавання, спецыяльна апрацаваныя (шляхам варкі, салення, стэрылізацыі) і расфасаваныя ў герметычную тару для доўгатэрміновага захоўвання. Рыбныя кансервы. Малочныя кансервы.
2.Спец. Акуляры, якія служаць для аховы вачэй ад яркага святла, пылу і інш.
[Фр. conserves.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спая́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; зак.
1.(1і2ас.неўжыв.). Злучыцца шляхам паяння.
2.перан. Аб’яднацца ў адно непарыўнае цэлае; звязацца, злучыцца. Алеся я люблю. Багата сяброў пагублялася па свеце, а от з ім моцна спаяліся.Пінчук.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пляця́нік ’вялікі кош’ (карэліц., Сцяшк. Сл.), ’ез’ (шчуч., Сл. ПЗБ), плётянык ’пастаўнік’ (іван., ДАБМ, камент., 784). Утворана шляхам семантычнай кандэнсацыі са словазлучэнняў з прыметнікам плецены. Да плесці (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
diffuse
[dɪˈfju:z]1.
v.
1) пашыра́ць (-ца), расьсява́ць (-ца)
2) Phys. праніка́ць (шля́хам дыфу́зіі)
2.
adj.
1) расьсе́яны, дыфу́зны (сьвятло́, тума́н)
2) шматсло́ўны, які́ шмат расьця́гвае
a diffuse writer — шматсло́ўны пісьме́ньнік
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)