мемуа́ры
(фр. mémoires, ад лац. memoria = памяць)
літаратурны твор у форме ўспамінаў аб людзях і падзеях, сучаснікам або ўдзельнікам якіх быў аўтар.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
верш
(польск. wiersz, ад лац. versus)
1) невялікі мастацкі твор, напісаны рытмічна арганізаванай, звычайна рыфмаванай мовай;
2) адзінка рытмічна арганізаванай мовы з пэўнай колькасцю стоп, вершаваны радок;
3) рытмізаваная мова.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ма́ці (род., дат., предл. ма́ці и ма́церы; вин. ма́ці и ма́церу; твор. ма́ці и ма́церай (ма́цераю)) ж. мать;
○ м.-адзіно́чка — мать-одино́чка;
м.-гераі́ня — мать-герои́ня;
◊ у чым м. нарадзі́ла — в чём мать родила́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Му́зыка ’галіна мастацтва’, ’твор або сукупнасць музычных твораў’, ’выкананне і гучанне музычных твораў на інструментах’, ’музычны інструмент’, драг. ’танцы’ (ТСБМ, Гарэц., Яруш., Бяльк., Лучыц-Федарэц), музы́ка ’музыкант’, ’скамарох’ (ТСБМ, Нас., Мядзв., Гарэц., Яруш., Касп., Шат., Бяльк.; Нік. Очерки, 2; Мат. Гом., Сл. ПЗБ, ТС), ст.-бел. музыка, музика, музыкъ ’музыка’ (1565 г.) запазычана са ст.-польск. muzyk ’тс’, muzyka ’музычны інструмент’, якія з лац. mūsicus ’музычны; музыкант; паэт’, mūsica ’мастацтва Муз’, ’музыка, музычнае мастацтва’ < ст.-грэч. μουσικός ’які належыць Музам’, ’музыкант’, ’мастацкі, паэтычны, адукаваны’ (Булыка, Лекс. запазыч., 159 і 161). У ст.-рус. мове лексема мусикия, мусикиа ’музыка’, ’спевы’, ’музычны інструмент’, ’музыкант-жанчына’ з XII ст. (Фасмер, 3, 6). Гл. таксама Краўчук (Праблемы філал., 60), Маргаран (ЭИРЯ, 4, 1968, 90–94).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
эцю́д
(фр. étude)
1) эскізная замалёўка часткі будучага жывапіснага твора, выкананая з натуры (напр. э. да карціны);
2) вучэбнае маляванне з натуры (напр. пайсці на эцюды);
3) музычны твор віртуознага характару (напр. эцюды Шапэна);
4) невялікі твор літаратурнага, навуковага характару, прысвечаны аднаму пытанню;
5) практыкаванне ў музычнай, тэатральнай, шахматнай тэхніцы (напр. рашыць шахматны э.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
канцэ́рт
(польск. koncert, ад іт. concerto)
1) публічнае выкананне музычных і іншых твораў па загадзя складзенай праграме;
2) буйны музычны твор для аднаго інструмента ў суправаджэнні аркестра (напр. к. для скрыпкі).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
они́ мест., мн. яны́ (род., вин., пред. іх, дат. ім, твор. і́мі); см. ед. он, она́, оно́;
я их не зна́ю я іх не ве́даю;
от них пришло́ письмо́ ад іх прыйшло́ пісьмо́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
на́рыс, ‑а, м.
1. Літаратурны твор невялікіх памераў, у аснове якога ляжаць рэальныя факты з жыцця і дзейнасці цікавых людзей. Крытыка-біяграфічны нарыс. □ Там [у калгасе] жылі добра, і Толя з радасцю пісаў аб гэтым у сваіх .. нарысах. Брыль. Спецыфічнай асаблівасцю нарыса ўяўляецца тое, што ў ім апісваюцца канкрэтныя, рэальныя (а не выдуманыя) людзі, факты, падзеі. А. Макарэвіч.
2. звычайна мн. (на́рысы, ‑аў). Назва спецыяльнай навуковай працы, прысвечанай распрацоўцы якога‑н. аднаго пытання. Нарысы па дыялекталогіі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
травесці́, нескл., н.
Спец.
1. Адно з тэатральных амплуа, мужчынская або дзіцячая роля, якая выконваецца пераадзетай жанчынай, радзей — жаночая роля, якая выконваецца мужчынам. Ірына Ждановіч доўга іграла травесці, спрабавала ролі характарныя, захаплялася імі. Сабалеўскі. // у знач. прым. Пераадзеты ў касцюм другога полу. Актрыса-травесці.
2. Від гумарыстычнай паэзіі, блізкай да пародыі, які характарызуецца тым, што сур’ёзны змест увасабляецца ў камічнай форме. «Энеіда» — арыгінальны твор, які вырас на нацыянальнай глебе, на аснове беларускіх пародый — травесці. Барысенка.
[Фр. travesti.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
harfa
harf|a
ж. муз. арфа;
utwór na ~ę — твор (сачыненне) для арфы;
~a eolska (Eola) міф. муз. Эолава арфа; ліра; перан. ліра; паэзія; паэтычная творчасць; паэтычны талент
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)