пітэка́нтрап, ‑а, м.

Найбольш ранні выкапнёвы прадстаўнік групы старажытных людзей, які захаваў у сабе многа рыс малпы.

[Грэч. píthēcos — малпа і ántrōpos — чалавек.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

правакацы́йны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да правакацыі; які змяшчае ў сабе правакацыю. Правакацыйная агітацыя. Правакацыйныя лістоўкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ру́дны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да руды. Рудныя багацці. // Які мае ў сабе руду. Рудныя выкапні.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

серавадаро́дны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да серавадароду, які ўтрымлівае ў сабе серавадарод. Серавадародная крыніца. Серавадародныя вапны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фосфарнакі́слы, ‑ая, ‑ае.

Які мае ў сабе фосфарную кіслату; утвораны з фосфарнай кіслаты. Фосфарнакіслыя ўгнаенні. Фосфарнакіслыя солі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

храмі́т, ‑у, М ‑міце, м.

Мінерал цёмнага колеру, які ўтрымлівае ў сабе хром і жалеза; хромісты жалязняк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

spite​2 [spaɪt] v. рабі́ць што-н. на злосць; назаля́ць, дапяка́ць (каго́-н.)

♦

cut off one’s nose to spite one’s face зрабі́ць само́му сабе́ на злосць

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Ба́йкі (прым.) прыгожы, харошы’ (Інстр. лекс., Сцяшк. МГ). Дакладная адпаведнасць ва ўкр. (бойк.) ба́йки (ба́йка) ’нядрэнны’ і польск. bajki ’тс’. Цяжка сказаць, адкуль паходзіць гэта слова. Зыходзячы з геаграфіі (зах.), магчыма, запазычанне з польск. мовы, дзе гэты выраз вельмі пашыраны ў гаворках. Карловіч (1, 38) адносіць польск. bajki да bajka ’дробязь, глупства, лухта’ (параўн. ба́йка 1).

Ба́йкі (прысл.) ’многа’ (Сцяшк. МГ), ’надта многа, вельмі’ (Інстр. лекс.), нішто сабе’ (Бесар.). Гэтаму прыслоўю, бясспрэчна, звязанаму з ба́йкі (прым.), ёсць дакладная адпаведнасць ва ўкр. (бойк.) ба́йки, ба́йка (прысл.) ’нядрэнна, нічога сабе, не бяда’ і ў польск. мове (bajki). Зыходзячы з геаграфіі слова ва ўсх.-слав. мовах (толькі зах. гаворкі) і з пашырэння яго ў польск. мове, можна думаць пра запазычанне (з польск.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

самацёкам, стыхійна (перан.) □ само па сабе, само сабою

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

ВІНТАВА́Я ПАВЕ́РХНЯ,

паверхня, якая апісваецца лініяй, што аварочваецца вакол нерухомай восі з пастаяннай вуглавой скорасцю і адначасова рухаецца паступальна ўздоўж гэтай жа восі з пастаяннай скорасцю. Вінтавая паверхня, якая апісваецца прамой, наз. гелікоідам. Уласцівасць усякай вінтавой паверхні перамяшчацца па самой сабе выкарыстоўваецца ў тэхніцы (напр., для стварэння чарвячных перадач).

т. 4, с. 187

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)