Спада́к ‘ніжняе бервяно драўлянага збудавання’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), ‘падваконнік’, ‘насціл на санях’ (Сцяшк., Шатал., Сл. ПЗБ), ‘апорны палазок у плузе’, ‘нарог, які падразае зямлю’, ‘ніжні камень у жорнах’ (ТС, Сл. ПЗБ), ‘частка воза ў выглядзе кузава ці платформы’ (Скарбы). Да спод (гл.). Параўн. сподак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Lapis saepe volutatus non obducitur musco
Жорны, якія часта круцяць, мохам не абрастаюць.
Жернова, часто вращаемые, мхом не обрастают.
бел. І нож іржавее, калі ім не рэзаць.
рус. Жернова мхом не обрастают.
фр. Pierre qui roule n’amasse pas (de) mousse (Катящийся камень не собирает мох).
англ. A rolling stone gathers no moss (Катящийся камень мхом не обрастает). The wheel that turns gathers no rust (Вращающееся колесо не ржавеет).
нем. Wälzender Stein wird nicht moosig (Обработанный камень не покрывается мхом). Am rollenden Stein haftet kein Moos (К катящемуся камню не пристаёт мох).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
аметы́ст
(лац. amethystus, ад гр. amethystos)
мінерал, разнавіднасць кварцу, каштоўны камень фіялетавага або блакітна-фіялетавага колеру; выкарыстоўваецца для ювелірных вырабаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
беры́л
(гр. beryllos)
мінерал класа сілікатаў жоўта-зялёнага, зеленавата-блакітнага або ружовага колеру;
празрысты б. — каштоўны камень (гл.аквамарын, ізумруд).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ге́ма
(лац. gemma)
каштоўны камень з выразаным на ім надпісам або малюнкам (інталія, камея); выкарыстоўваўся даўней як пячатка, амулет, упрыгожанне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
метэмпсіхо́з
(гр. metempsychosis = перасяленне душ)
рэлігійна-містычнае вучэнне аб перасяленні душы памерлага ў немаўля або жывёліну ці нават у камень.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
хрызаберы́л
(ад хрыза- + берыл)
мінерал класа вокісаў і гідравокісаў, каштоўны празрысты камень зялёнага або залаціста-жоўтага колеру са шкляным бляскам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АЛА́Т, ал-Лат,
Алілат, Лат, Ілат, у старажытнаарабскай міфалогіі багіня неба і дажджу. У пантэоне арабаў Сірыйскай пустыні Алат — жаночая паралель Алаха, яго жонка і маці багоў. У г. Таіф, дзе Алат шанавалася як багіня-апякунка, знаходзіліся яе свяцілішчы, храм і ідал (белы гранітны камень з упрыгожаннямі).