Кані́кулы ’перапынак у занятках для адпачынку навучэнцаў’ (ТСБМ), драг. каніку́лэ ’тс’ (Лучыц-Федарэц., вусн. паведамл.). Відавочна, запазычана з польск. kanikuła ’спякота’ і старое значэнне ’канікулы’, якое з лац. canīcula ’малы сабачка’ (у выражэнні diēs caniculāres) — ад назвы сузор’я Малога Пса і таго перыяду, калі сонца знаходзіцца ў гэтым сузор’і (з 22 ліпеня да 23 жніўня) і стаіць гарачае надвор’е; па гэтай прычыне быў устаноўлены перыяд адпачынку ад заняткаў. Форма мн. ліку на аналогіі з суткі (Фасмер, 2, 180; Шанскі, 2 (К) 44).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
повреди́ть сов.
1. (кому, чему) пашко́дзіць;
со́лнце вам не повреди́т со́нца вам не пашко́дзіць;
2. (испортить) папсава́ць, сапсава́ць; пашко́дзіць; (искалечить) пакале́чыць;
повреди́ть механи́зм папсава́ць механі́зм;
◊
не повреди́т (не помеша́ет) не пашко́дзіць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
парасо́н м
1. Schirm m -(e)s, -e; Régenschirm m (ад дажджу); Sónnenschirm m (ад сонца);
складны́ парасо́н Táschenschirm m; Knirps m -es, -e (разм);
2. архіт Schírmdach n -(e)s, -dächer, Schútzdach n
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
słońce
słońc|e
н. сонца;
w (na) ~u — на сонцы;
jasne jak ~e — ясна, як дзень;
najlepszy pod ~em — найлепшы ў свеце (пад сонцам)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
chronić się
незак. przed kim/czym хавацца ад каго/чаго; пазбягаць; сцерагчыся каго/чаго;
chronić się parasolem przed słońcem — хавацца пад парасонам ад сонца
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
вы́бліснуць сов. показа́ться, заблесте́ть, блесну́ть; (об огне, огнях — ещё) вспы́хнуть, взблесну́ть;
з-за хмар ~нула со́нца — из-за туч показа́лось (заблесте́ло) со́лнце;
~нула по́лымя стрэ́лу — вспы́хнуло (блесну́ло, взблесну́ло) пла́мя вы́стрела
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
parch
[pɑ:rtʃ]
v.
1) лёгка падсма́жваць, пра́жыць (ячме́нь, кукуру́зу), сушы́ць
2) палі́ць, пячы́ (пра со́нца), выкліка́ць сма́гу
3) перасыха́ць (пра рот, го́рла), сьмя́гнуць (пра ву́сны)
parched lips — пасьмя́глыя ву́сны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
заху́тацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Шчыльна абхінуцца, укрыцца чым‑н. Захутацца ў кажух. □ Іван адразу лёг, захутаўся з галавой і пачаў думаць. Чарнышэвіч. // перан. Абвалачыся (хмарамі, дымам і пад.). Сонца зноў захуталася ў хмары, і ясны дзень адразу змяніўся шэрымі непрыветлівымі прыцемкамі. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запо́ўніць, ‑поўню, ‑поўніш, ‑поўніць; зак., што.
1. Поўнасцю заняць, напоўніць чым‑н. Запоўніць ванну вадой. Запоўніць зернем элеватар. // Поўнасцю заняць, запоўніць сабой. Маленькую вёску запоўнілі войскі. Мележ. Сонца грэла па-летняму, вуліцы запоўнілі дэманстранты. Грамовіч.
2. Упісаць неабходныя звесткі. Запоўніць анкету. Запоўніць табель.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́ясніцца, ‑ніцца; зак.
1. Стаць ясным, светлым, бясхмарным. Пасля поўначы неба выяснілася, засеялася рознакаляровымі.. агеньчыкамі-зорамі. Колас. // безас. Распагодзіцца. У гэты дзень сеялася мокрая імгла, але к вечару выяснілася і захад сонца быў чысты. Чорны.
2. Тое, што і высветліцца. Непаразуменне выяснілася.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)