арда́лія
(лац. ordalia)
распаўсюджаны ў сярэднія вякі спосаб вызначэння вінаватасці асобы, якая падазравалася ў злачынстве, праз катаванне агнём, вадой, гарачым жалезам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
геака́рпія геакарпі́я
(ад геа- + гр. karpos = плод)
спосаб распаўсюджання пладоў, калі завязь пасля апладнення паглыбляецца ў грунт, дзе і развіваецца плод.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гесперо́рніс
(ад гр. hespera = вечар, захад + ornis = птушка)
вымерлая зубастая птушка, якая жыла ў мезазоі; вяла плаваючы спосаб жыцця, не лятала.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
грата́ж
(фр. grattage, ад gratter = скрэбці)
спосаб падрыхтоўкі малюнка пракрэсліваннем ліній пры дапамозе вострага інструмента на залітай тушшу паперы або кардоне.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
круйс-пе́ленг
(гал. kruispeiling)
спосаб вызначэння месцазнаходжання судна ў моры па двух пеленгах на адзін і той жа прадмет, напр. маяк.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
мо́дус
(лац. modus = мера, спосаб)
1) разнавіднасць, праяўленне, норма;
2) філас. мінучы стан або мінучая ўласцівасць матэрыі;
3) лог. разнавіднасць сілагізму.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пнеўматра́нспарт
(ад гр. pneuma = дыханне + транспарт)
спосаб перамяшчэння ў транспартным трубаправодзе сумесі сыпкіх матэрыялаў з паветрам, а таксама кантэйнераў з грузам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
тэрмагра́фія
(ад тэрма- + -графія)
1) рэгістрацыя змен тэмпературы паветра, вады або якога-н. цела;
2) спосаб размнажэння рукапісных і друкаваных матэрыялаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Вясёласць ’весялосць’ (КТС), вясёлысьць ’тс’ (Бяльк.), укр. веселість, рус. весёлость ’тс’, польск. wesołość ’вясёлы настрой, пацеха, радасць, добры гумар’; ’вясёлы спосаб правядзення часу’, н.-луж. wjasolosć, в.-луж. wjesołosć ’весялосць, радасць’, чэш. veselost ’весялосць, забава, пацеха’, паўдн.-усх. ’вяселле’, славац. veselosť ’весялосць, забава’, славен. vesẹ̑lost, серб.-харв. ве̏селост, макед., балг. веселост. Прасл. veselostь, утворанае з суф. ‑ostь ад прым. veselъ > вясёлы (гл.). Бел. літаратурная форма мае націск на канчатку.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вяхо́тка 1 ’мачалка’ (Байк. і Некр., БРС, Бяльк., КСП, КТС, Яруш.); ’рыззё’ (Касп., КТС, Нас.). Рус. дыял. вехотка ’тс’. Памяншальнае да вехаць (гл.). Значэнне ’мачалка’ — другаснае, на базе больш натуральнага ’пук саломы, веташ і г. д.’.
Вяхо́тка 2 ’куча, чарада’ (КСП). Няясна. Магчыма, пераноснае ад вяхотка 1. Параўн. «Вяхоткай вошы па спіне поўзаюць» (КСП). Не выключаны, аднак, і іншы спосаб тлумачэння. Параўн. рус. валаг. вяха ’куча’. Далейшыя сувязі застаюцца няяснымі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)