царкоўнаславя́нскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да набажэнскай пісьменнасці ўсходніх і паўднёвых славян. Сымон-кантычнік.. гугнявіў нараспеў незразумелыя царкоўнаславянскія словы. Бядуля.

•••

Царкоўнаславянская мова — літаратурная мова ўсходніх і паўднёвых славян перыяду 11–17 стст., якая падверглася ўплыву жывых славянскіх моў і ўтварыла мясцовыя варыянты (ізводы).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

скупі́цца​II разм. géizig sein; перан. géizen vi, kárgen vi (на што-н. mit D);

скупі́цца на сло́вы mit Wórten kárgen [géizen] wórtkarg sein;

не скупі́цца на хвалу́ mit Lóbeserhebungen nicht géizen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

◎ Пась-пась-пась — падзыўныя словы для авечак (маг., ДАБМ, к. 305). Гукапераймальнае. Пра генезіс падзыўных гл. Смаль-Стоцкі, Приміт., 66–67.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

застря́ть сов.

1. захра́снуць, засе́сці, завя́знуць;

слова́ застря́ли в го́рле сло́вы засе́лі ў го́рле;

2. перен., разг. (запропаститься) прапа́сці; (задержаться) затрыма́цца; заба́віцца; (замешкаться) замару́дзіць; (оказаться в трудном положении) увя́знуць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гро́мкий

1. гу́чны, мо́цны;

гро́мкий го́лос гу́чны (мо́цны) го́лас;

2. перен. гу́чны; (о славе — ещё) шыро́кі, гро́мкие слова́ гу́чныя сло́вы;

гро́мкий проце́сс гу́чны працэ́с;

гро́мкая сла́ва гу́чная (шыро́кая) сла́ва;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

краси́вый в разн. знач. прыго́жы;

краси́вое лицо́ прыго́жы твар;

краси́вые движе́ния прыго́жыя ру́хі;

краси́вая му́зыка прыго́жая му́зыка;

краси́вый посту́пок прыго́жы ўчы́нак;

краси́вые слова́ прыго́жыя сло́вы;

краси́вая де́вушка прыго́жая дзяўчы́на.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

candied

[ˈkændid]

adj.

1) зацукрава́ны, у цу́кры

candied fruit — садаві́на ў цу́кры

2) сало́дкі, саладжа́вы

candied words of praise — сало́дкія сло́вы пахвалы́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

forcible

[ˈfɔrsəbəl]

adj.

1) гвалто́ўны

a forcible entrance into a house — гвалто́ўнае ўварва́ньне ў дом

2) перакана́ўчы, перакана́льны; ва́жкі; мо́цны (сло́вы, стыль)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

АЗБУКО́ЎНІКІ,

ананімныя рукапісныя зборнікі артыкулаў навучальнага і пазнавальна-энцыклапедычнага характару, пашыраныя на землях усх. славян у 13—18 ст. Захавалася больш за 200 азбукоўнікаў. Першыя азбукоўнікі (напр., азбукоўнікі ў Ноўгарадскай кормчай 1282) толькі тлумачылі незразумелыя іншамоўныя словы, што сустракаліся ў перакладных кнігах рэліг. зместу. Пазней тлумачэнні дапаўняліся звесткамі энцыклапедычнага характару па гісторыі, геаграфіі і інш. У 17—18 ст. азбукоўнікі пашырылі навуч. функцыю: іх часткамі сталі азбука (са складамі і пропісямі) і кароткія звесткі грамат., арыфм., рэліг.-павучальнага характару. Выконвалі і збіральніцкую функцыю (назапашванне рэдкіх слоў).

Словы ў азбукоўніках звычайна размяшчаліся па алфавіце, перакладаліся і тлумачыліся, таму азбукоўнікі сталі крыніцай для першых друкаваных слоўнікаў усх. славян. Прыкладам бел. азбукоўнікаў з’яўляецца «Тлумачэнне імёнам па алфавіце» (17 ст.).

Літ.:

Пруссак А.В. Описание азбуковников, хранящихся в рукописном отделении императорской Публичной библиотеки. Спб., 1915;

Алексеев М.П. Словари иностранных языков в русском азбуковнике XVII в. М., 1968;

Ковтун Л.С. Азбуковники, или Алфавиты иностранных речей конца XVI—XVII вв. // Вопросы языкознания. 1980. № 5.

В.К.Шчэрбін.

Да арт. Азбукоўнікі. «Книга глаголемая алфавит» (узор азбукоўніка-слоўніка, рукапіс 17 ст.).

т. 1, с. 153

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

вяза́цца несов.

1. (согласовываться, соответствовать) вяза́ться;

сло́вы абвінава́чанага не вя́жуцца з паказа́ннямі све́дак — слова́ обвиня́емого не вя́жутся с показа́ниями свиде́телей;

2. цепля́ться, пристава́ть, привя́зываться;

3. страд. вяза́ться; плоти́ться; см. вяза́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)