Пачуццё пакутлівага сумнення ў чыёй‑н. вернасці, падазрэнне ў каханні да каго‑н. другога. Так, была маладосць, вясёлая, шчаслівая, была радасць першага і адзінага кахання, боль разлукі, расчараванне, рэўнасць, пакуты.Шамякін.Увага Веры да няшчаснага Падацюка абудзіла ў Кузьмы самае неспакойнае пачуццё — рэўнасць.Дуброўскі.Аксіння не выцерпела і сказала .. [Азаркевічу] ўсю праўду пра хлопца, што ён ёй не падабаецца, але яна, каб выклікаць у Азаркевіча рэўнасць, з ім гуляла.Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
б) цярпе́ньне бо́лю; перажыва́ньне або́ перано́шаньне ця́жкасьцяў ці няго́даў
3) праця́гласьць f., трыва́ньне n.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Зазно́ба ’жаль’, ’прадмет жалю’ (Нас.). Рус.зазно́ба ’каханне’, ’каханая’, уст. ’жаль’, укр.зазно́бка ’шрам, апёк’ (Жэлях.), ’засмучэнне’. Відаць, бяссуфіксны аддзеяслоўны наз. ад ст.-рус.зазнобити ’выклікаць абмарожанне (> боль); які з прэфіксам за‑ ад знобити ’быць крыніцай холаду, уздзейнічаць холадам, абмарожваць, выклікаць дрыжыкі’ (параўн. рус.озноб). Адсюль ’засмучэнне, жаль’. Пра рус. пераход да ’кахання’ гл. Фасмер, 2, 74; Адзінцоў, Этимология, 1974, 117–120; Шанскі, 2, З, 31–32. Зубаты (Studie, 1, 2, 179) параўноўвае бел. слова з гнесці, польск.gnębić ’прыгнятаць’. Гэта параўнанне мае сэнс толькі ў плане рэканструкцыі і.-е. кораня, але не непасрэдна на слав. грунце. Гл. зні́бець, зяб.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
То́рзаць ’торгаць, тузаць (пра боль)’ (ТС), ту́рзаць ’тс’, ты́рзаць ’тс’, торзуну́ты ’тузануць, таргануць’ (пін., Сл. Брэс.; стол., Нар. лекс.). Укр.дыял.то́рза́ти, то́рсати ’трэсці, рухаць, штурхаць, тузаць, торгаць’. Карэннае ‑о‑ пад уплывам лексемы торгаць1 (гл.). У іншых славянскіх мовах te‑ < прасл.*tьrzati, у якім *‑z‑ развілася ў выніку 3‑й палаталізацыі (Сной у Бязлай, 4, 242; Сной₂, 790): рус.терза́ть ’раздзіраць’, ’мучыць’, укр.терза́ти ’тс’, ст.-слав.трьсати ’тузаць, ірваць, раздзіраць’, ц.-слав.трѣзати ’тс’, харв.tȑizati, серб.тр̏зати ’рваць, вырываць, тузаць’, ’кляваць’. Да і.-е.*ter‑g̑(h)‑ (Покарны, 1073; Міклашыч, 354; ЕСУМ, 5, 604). Генетычна блізкае да торгаць1, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
penetrating[ˈpenɪtreɪtɪŋ]adj.
1. мо́цны, во́стры;
(a) penetrating pain во́стры боль;
a pene trating smell мо́цны пах
2. прані́клівы, во́стры; прані́злівы;
a penetrating look прані́клівы по́зірк;
penetrating mind во́стры ро́зум;
a penetrating sound прані́злівы гук;
a penet rating voice прані́злівы го́лас;
a penetrating wind прані́злівы ве́цер
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
violent[ˈvaɪələnt]adj.
1. гвалто́ўны; раз’ю́шаны, лю́ты;
die a violent death паме́рці не сваёй сме́рцю;
turn/get violent разлютава́цца, разбушава́цца;
He was in a violent temper. Ён разлютаваўся.
2. мо́цны, рэ́зкі;
a violent wind шалёны ве́цер;
a violent pain во́стры боль;
a violent colour кі́дкі ко́лер
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ubi dolet, ibi manus adhibemus
Дзе баліць, туды рукі цягнем.
Где болит, туда руки протягиваем.
бел. Дзе баліць, там ручка, а дзе міла, там вочка. Дзе свярбіць, там і чэшуць. Язык заўсёды трэцца аб хворы зуб.
рус. Где мило, там глаза, где больно, там рука. Где зудит, там и чешут. Где мило, там глядь да глядь, где больно, там хвать да хвать.
фр. La langue va où la dent fait mal (Язык идёт туда, где болит зуб).
англ. Don’t take your harp to the party (He бери свою арфу на вечеринку, т. е. не отягощай других своими проблемами).
нем. Wo der Schmerz ist, da ist auch die Hand (Где боль, там также и рука).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Lacrimae nihil profuturae
Слёзы нічым не дапамогуць.
Слёзы ничем не помогут.
бел. Слёзы ‒ вада, галаве ‒ бяда. Што слёзы ‒ раса. Плач, галасі ‒ рады не дасі. Слязамі няшчасце не дагоніш.
рус. Слезами горю не поможешь. Солью сыт не будешь, слезами горя не избудешь. Плакавши, долгов не заплатишь. Кручиною поля не изъездишь, а недруга слезами не утешишь.
фр. Cent ans de chagrin ne payeraient pas un liard de dettes (Сто лет печали/огорчений не оплатят и лиарда долгов). Par pleurs par cris et par hélas le mal on ne soulage pas (Рыданиями, криками и ахами не облегчить боль/горе).
англ. It is no use crying over spilt milk (Бесполезно плакать над пролитым молоком).
нем. Fremde Tränen sind Wasser (Чужие слёзы ‒ вода).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)