Verbum

гармо́нік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Музычны інструмент, які складаецца з дзвюх дэк з клавіятурай, злучаных паміж сабой расцяжнымі мяхамі.

2. у знач. прысл. гармо́нікам, у гармо́нік. Густымі паралельнымі складкамі (пра паперу, скуру і пад.).

Злажыць ліст паперы гармонікам.

○

Гу́бны гармонік — музычны інструмент у форме прадаўгаватай скрыначкі з металічнымі язычкамі і адтулінамі для ўдзімання паветра.

архі́ў, -хі́ва, мн. -хі́вы, -хі́ваў, м.

1. Установа, якая зберагае, сістэматызуе і апісвае старадаўнія дакументы, графічныя помнікі мінулага.

Здаць у а. (таксама перан.: прызнаць устарэлым, малапатрэбным).

2. Аддзел установы, дзе захоўваюцца старыя дакументы.

3. Збор рукапісаў, лістоў і пад., што маюць дачыненне да дзейнасці якой-н. установы ці асобы.

А. інстытута.

А.

Якуба Коласа.

|| прым. архі́ўны, -ая, -ае.

аці́хнуць, -ну, -неш, -не; аціх, -хла; -ні; зак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Стаць цішэйшым (пра гукі, шум і пад.).

Падвечар вуліца аціхла.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Спыніцца, аслабець у дзеянні (пра стыхійную з’яву).

Завея к ночы аціхла.

3. Супакоіцца, прыціхнуць.

Гаспадар аціх.

|| незак. аціха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

бюлетэ́нь, -я, мн. -і, -яў, м.

1. Кароткае афіцыйнае паведамленне аб якой-н. важнай грамадскай падзеі, справе.

Б. з’езда.

2. Назва некаторых перыядычных выданняў, у якіх змяшчаюцца кароткія матэрыялы аб працы ўстаноў, грамадскіх арганізацый, вынікі даследаванняў і пад.

Б.

Музея Марка Шагала.

3. Лісток для галасавання.

Выбарчы б.

4. Бальнічны ліст аб часовай непрацаздольнасці па хваробе (разм.).

Узяць б.

адштурхну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.

1. ад каго-чаго. Упёршыся ў што-н., штуршком аддаліцца, адсунуцца, аддзяліцца ад чаго-н.

А. ад берага.

2. перан., ад чаго. Узяць што-н. за адпраўны, зыходны пункг (у разважаннях і пад.).

А. ад галоўнай думкі.

|| незак. адшту́рхвацца, -аюся, -аешся, -аецца і адштурхо́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

абцягну́ць, -цягну́, -ця́гнеш, -ця́гне; -цягні́; -ця́гнуты; зак., што.

1. Туга нацягнуўшы, абшыць, абабіць тканінай і пад.

А. канапу.

2. Прывесці ў парадак на сабе адзенне, паправіць, пацягнуўшы ўніз.

3. Адцягнуць, апусціць.

Груз абцягнуў вяроўку.

4. Абгарадзіць.

А. дротам участак пашы.

|| незак. абця́гваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. абця́гванне, -я, н. і абця́жка, -і, ДМ -жцы, ж.

адбараба́ніць, -ню, -ніш, -ніць; зак.

1. Кончыць барабаніць.

2. што і без дап. Паспешліва, невыразна прачытаць, выступіць і пад. (разм.).

А. адказ.

3. Адслужыць, адпрацаваць доўгі час на якой-н. цяжкай або малацікавай службе, рабоце (разм.).

А. дзесяць гадоў на будаўніцтве.

4. каго і без дап. Хутка прайсці, праехаць; завезці.

А. пехатою пяць кіламетраў.

А. на машыне.

адва́л, -а і -у, мн. -ы, -аў, м.

1. -у, гл. адваліць (да 1 знач.).

2. -а. Прыстасаванне ў плузе для адразання і пераварочвання пласта зямлі.

3. -а. Перавернуты пласт зямлі.

4. -а. Насып з пустых парод, шлаку і пад. на горных распрацоўках (спец.).

|| прым. адва́льны, -ая, -ае (да 2—4 знач.).

◊

Да адвалу (разм.) — наесціся да сыці.

аддалі́ць, -далю́, -далі́ш, -далі́ць; -далі́м, -даліце́, -даля́ць; -да́лены; зак., каго-што.

1. Зрабіць больш далёкім (у прасторы, часе і пад.).

А. прадмет ад фотаапарата.

А. сустрэчу.

2. Выклікаць адчужанасць, стаць прычынай адчужанасці.

Гэтае здарэнне канчаткова аддаліла іх.

|| незак. аддаля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| звар. аддалі́цца, -лю́ся, -лі́шся, -лі́цца; -лі́мся, -ліце́ся, -ля́цца; незак. аддаля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

|| наз. аддале́нне, -я, н.

адкла́сціся, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -кладзе́цца; зак.

1. Асесці, назбірацца.

Іл адклаўся за гады на дне возера.

2. Адтэрмінавацца, перанесціся на больш позні час.

Паездка за горад адклалася.

3. перан. Запасці ў памяць, душу і пад., адлюстравацца, захавацца.

Уражанні дзяцінства адклаліся ў сэрцы надоўга.

|| незак. адклада́цца, -а́ецца і адкла́двацца, -аецца.

|| наз. адклада́нне, -я, н.