dann
adv тады́, по́тым, заты́м
~ und wann — ча́сам, зрэ́дку, зрэ́дчас, раз-по́раз
~ und ~ — тады́-та
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Вы́наш ’пук сухога лёну, вынесены з сушкі за адзін раз’ (Влад.). Ад выносіць (гл. насіць) з суф. ‑jь. Адносна суфіксацыі гл. Слаўскі, SP, 1, 80 і наст. Параўн. вынашай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лятом ’хутка’ (шчуч., смарг., Сцяшк. Сл., Сл. ПЗБ). Рус. кур., раз. летом, ленінгр., смал. лётом ’тс’. Да лёт (гл.), якое тут выступае ў тв. скл. Націск, як у бягом.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разбра́джвацца ’распранацца’ (лун., Жыв. сл.), розбрадзі́цца ’распрануцца’ (Сл. Брэс.). Зыходны дзеяслоў абрадзі́цца ’выстраіцца, апрануцца’, на аснове якога ўтварэнне з прыстаўкай раз- па тыпу абу́цца — разбу́цца (гл.). Гл. ра́дзіць 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разбудава́ць ’раскідаць даўно пабудаванае’ (Сцяшк. Сл.). Утворана ад будава́ць (гл.) з дапамогай прыстаўкі раз- (гл.) у яе зыходным значэнні ’разлучыць, раз’яднаць’, параўн. разарыць (гл.). Сучаснае разбудава́ць ’пашырыць будоўлю’ (ТСБМ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́спалаць ’анатаміраванне трупа’ (Байк. і Некр.). Да раз‑/рос‑ і поць (гл.), якое з прасл. *polъtь > укр. півть, пілть, рус. по́лоть, полть ’палавіна тушы свінні ці барана’. Гл. распалтаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́спыт ’выпытванне ў каго-небудзь чаго-небудзь’, роспыты ’пытанні з мэтай выведаць, выпытаць што-небудзь’ (ТСБМ, Др.-Падб., Бяльк.). Да раз‑/рос‑ (са значэннем ’працэс дзеяння’) і пытаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дыслака́цыя
(фр. dislocation, ад лац. dis = раз + locatio = змяпгчэнне)
1) размяшчэнне ўзброеных сіл або ваенных аб’ектаў на тэрыторыі якой-н. краіны;
2) зрушэнне пластоў зямной кары;
3) зрушэнне касцей пры пераломах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
занепако́ены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад занепакоіць.
2. у знач. прым. Устрывожаны, неспакойны. [Жэня] раз-пораз уставала і кідала занепакоеныя позіркі на дзверы аўдыторыі. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абура́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да абурыць. Тады.. [Якім] пакорна рабіў усё, што ні скажа Рыгорка, хаця іншы раз брыгадзірава несправядлівасць да людзей вельмі абурала яго. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)