кансігна́цыя, ‑і, ж.

Спец. У капіталістычных краінах — разнавіднасць продажу тавару за мяжу, пры якім уладальнік тавару (кансігнат) адпраўляе яго на склад замежнай фірмы (кансігнатару) на камісію для продажу па пэўных умовах.

[Ад лац. consignatio — пісьмовае пацвярджэнне, дакумент.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наўскапыта́, прысл.

Абл. Наўскач. [Зыгмусь:] — Я — хоп за павады! Конь спужаўся, а я — скок на яго ды наўскапыта ў лес! Толькі і бачылі мяне! Колас. Рысак наўскапыта памчаўся па роснай лугавіне. Хомчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

незнаро́к, прысл.

Выпадкова, ненаўмысна; ненарокам. Ратуючыся з-пад машыны... [заяц] скокнуў, не гледзячы куды, і незнарок апынуўся па-за межамі светлай паласы. В. Вольскі. Маці збіралася даіць карову, незнарок бразнула вядром. Жычка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падабаро́нны, ‑ага, м.

Асоба, якая нясе адказнасць па суду і знаходзіцца пад абаронай адваката. Адвакат патрабаваў апраўдання свайго падабароннага. □ Чэрнік махнуў рукой сваім падабаронным і знік за дзвярыма судовай залы. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

старшынёўства, ‑а, н.

Выкананне абавязкаў старшыні; пасада старшыні. У тыя часы райкалгассаюзы праводзілі вялікую работу па калектывізацыі, і Івану Міхайлавічу вельмі спатрэбіўся практычны вопыт, набыты за час старшынёўства ў камуне. Палтаран.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шрубцы́нга, ‑і, ДМ ‑нзе, ж.

Спец. Прыстасаванне ў выглядзе скабы са шрубай для замацоўвання дэталі ў час апрацоўкі. Замацоўваў [Шурка] фотаапарат па шрубцынзе і шчоўкаў кадр за кадрам усю касету. Шыловіч.

[Ад ням. Schraubzwinge.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

заро́вічча Прастора за ровам, па той бок рова (Слаўг.). Тое ж зароўнічча, зароўе, зароўвя, заровінне, зараўчаччо, заровічышча (Слаўг.).

□ вул. Зароўе ў г. Слаўгарадзе і ў г. п. Чэрыкаве (Дэмб. т. II, 139).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

пра́віла ср., в разн. знач. пра́вило;

граматы́чнае п. — граммати́ческое пра́вило;

~лы для ву́чняў — пра́вила для уча́щихся;

му́драе п. — му́дрое пра́вило;

адступі́ць ад ~л — отступи́ть от пра́вил;

○ трайно́е п. — тройно́е пра́вило;

◊ па ўсіх ~лах майстэ́рства — по всем пра́вилам иску́сства;

узя́ць сабе́ за п. — взять (положи́ть) себе́ за пра́вило (пра́вилом);

як п. — как пра́вило

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

швэ́ндацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

Разм. неадабр. Хадзіць узад-уперад без справы, без занятку; брадзіць, сноўдацца. — А мой чалавек недзе па дварэ швэндаецца, — быццам адгадваючы Аленіны думкі, гаворыць Малання. Мележ. Міколку з дзедам спынілі некалькі чалавек, акружылі, запыталі сурова: — Што вы за людзі? Чаго паначы швэндаецеся па лесе? Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Вуздэ́чка (БРС), вузьдзе́чка ’аброць’ (Бяльк.), вузде́чка, вуздэ́чка, уздэ́чка, гузьде́чка ’тс’ (Маслен.), укр. вузде́чка, рус. узде́чка, дыял. вузде́чка і вуздэ́чка ’тс’ (Растаргуеў, Бранск.). Па фанетычных і акцэнталагічных прычынах хутчэй за ўсё запазычана з польск. uzdeczka ’тс’; параўн. Карскі, 1, 166; Нарысы, 121.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)