Juwél

n, m -s, -en

1) кашто́ўны ка́мень, кашто́ўнасць

2) n -s, -e перан. скарб; жамчу́жына

ein ~ von éinem Ménschen — залаты́ чалаве́к

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

привали́ть сов.

1. прывалі́ць, мног. папрыва́льваць;

привали́ть ка́мень к стене́ прывалі́ць ка́мень да сцяны́;

2. (прислонить, опереть) разг. прыпе́рці, мног. папрыпіра́ць, прыхіну́ць, мног. папрыхіна́ць, прыхілі́ць, мног. папрыхіля́ць;

3. (о судах) мор. прывалі́ць, падплы́сці, падплы́ць; (пристать к чему-л.) прыста́ць;

4. (прийти, появиться в большом количестве) разг. прывалі́ць;

5. (приехать, прийти, прибыть куда-л.) прост. прыпе́рці, прыпе́рціся, прысу́нуцца, прыцягну́цца;

◊

ему́ сча́стье привали́ло яму́ шча́сце прывалі́ла;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

увле́чь сов.

1. (утащить) уцягну́ць, зацягну́ць; (захватить) захапі́ць; (унести) зане́сці, пане́сці; (увести) заве́сці; (направить) накірава́ць;

во́лны увлекли́ ло́дку в мо́ре хва́лі зане́слі (пане́слі) ло́дку ў мо́ра;

ка́мень увлёк за собо́й при паде́нии ма́ссу песка́ ка́мень захапі́ў з сабо́й пры падзе́нні ма́су пяску́;

ме́чты увлекли́ его́ в бу́дущее ма́ры зане́слі (завя́лі) яго́ ў бу́дучыню;

2. перен. (восхитить) захапі́ць; (очаровать) зачарава́ць; (пленить) прыва́біць;

рабо́та увлекла́ его́ рабо́та захапі́ла яго́;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

Буршты́н (БРС, Гарэц., Нас.), таксама брушты́н (Касп., Нас.); буршты́навы, бруштыно́вы, брушты́навы ’колер з адценнем жоўтага’ (Інстр. II, БРС). Слова гэтае ўжо ў Бярынды. Укр. буршти́н, бру́штин ’тс’. Запазычанне з польск. bursztyn ’тс’ < н.-ням. bornstēn (ням. Bernstein, літаральна ’палаючы камень’). Бернекер, 102; Рыхардт, Poln., 38; Кюнэ, Poln., 46; Булыка, Запазыч., 53; Шалудзька, Нім., 24; параўн. Брукнер, 50. Рудніцкі (267–268), зыходзячы з націску, выводзіць слова непасрэдна з ням. мовы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ка́аба

(ар. ka’bah, ад ka’b = куб)

мячэць у Мецы, пабудаваная ў форме куба, у сцяну якой умураваны «чорны камень», што нібыта ўпаў з неба; служыць месцам паломніцтва мусульман.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

кара́л

(лац. corallium, ад гр. karallion)

1) марская жывёла (паліп 1), якая жыве нерухомымі калоніямі на скалах;

2) чырвоны, ружовы або белы камень з вапнавага адкладання гэтай жывёлы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

карналі́т

[ням. Karnallit, ад R. Carnall = прозвішча ням. геолага (1804—1874) + гр. lithos = камень]

мінерал класа хларыдаў, пераважна белага колеру або бясколерны, з якога атрымліваюць калійныя солі, магній.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

кро́млех

(ад брэтон. crom = круг + lech = камень)

культавае збудаванне эпохі неаліту і бронзавага веку ў выглядзе акруглых загарод з вялікіх камянёў у Паўн. Францыі, Англіі і іншых краінах.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

грана́т ​1, ‑а, М ‑наце, м.

1. Паўднёвае фруктовае дрэва або куст сямейства гранатавых з ярка-чырвонымі кветкамі.

2. Круглы ярка-чырвоны плод гэтай расліны з вялікай колькасцю насення, пакрытага чырвонай сакавітай кісла-салодкай мякаццю. Сокам чырвоным наліты гранаты, Дружна, бы яблыкі, дрэва абселі. Купала.

[Лац. granatum.]

грана́т ​2, ‑у, М ‑наце, м.

Каштоўны камень цёмна-чырвонага, чырванавата-зялёнага або амаль чорнага колеру.

[Лац. granatum.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дзот, ‑а, М дзоце, м.

Земляное ўмацаванне, прызначанае для вядзення кулямётнага і артылерыйскага агню і для абароны ад куль, снарадаў, мін, авіябомб. На тым баку, каля Навасёлак, былі пабудаваны дзоты, дзе сядзелі кулямётчыкі, тут жа, проста на дарозе, ствалом у лес стаяла гармата. Шчарбатаў. Дзень і ноч білі цяжкія гарматы па дзотах і бетаніраваных умацаваннях, трушчачы бетон і камень. Дудо.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)