ВУЛКАНІ́ЧНАЕ ШКЛО́,
аморфная вулканічная горная парода, якая ўтвараецца пры хуткім (без крышталізацыі) застыванні лавы. Пераахалоджаная вадкасць вельмі вял. вязкасці. Можа цалкам складаць вылітыя ліпарытавыя кіслыя, радзей базальтавыя эфузіўныя пароды. Да парод, што складаюцца амаль цалкам з вулканічнага шкла і адрозніваюцца паводле саставу або асаблівасцей структуры, належаць абсідыян, смаляны камень (пехштэйн), пемза, перліт, тахіліт, сордаваліт.
т. 4, с. 292
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Бало́нка 1 ’прамавугольная клетка на матэрыі’ (Касп.), ’кратачка, квадрацік’ (Бяльк.: буду ў балонкі ткаць). Метафарычнае ўжыванне слова бало́нка ’(прамавугольнае) шкло ў акне’ (гл. бало́на 1).
Бало́нка 2 ’парода сабак’. Рус. боло́нка, укр. боло́нка. Новае запазычанне з зах.-еўрап. моў: ням. Bologneser Hündlein, франц. bolonais ’балонскі з Балоньі’. Фасмер, 1, 189; Шанскі, 1, Б, 157. Бел. і ўкр. словы з рус. мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ма́рмур ’цвёрдая горная парода, якая ўжываецца для архітэктурных і скульптурных работ’ (ТСБМ, Нас., Бес.; швянч., Сл. ПЗБ), марму́рак ’папера, афарбаваная пад мармур’, марму́ркавы ’колерам падобны да мармура’ (Нас.), марвовы ’мармуровы’ (мін., Нар. сл.), ст.-бел. мармуръ, марморъ ’мармур’ (XV ст.) запазычана са ст.-польск. marmur, marmor (Булыка, Лекс. запазыч., 141; Кюнэ, 76), якія з лац. marmor ’тс’ < ст.-грэч. μάρμαρος ’камень’, ’бліскучы камень’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ме́ргель ’асадкавая горная парода (з гліністых мінералаў, кальцыту і даламіту)’, слаўг. мэргель, мэрге́ль ’тс’ (ТСБМ, Яшк.), мергелява́ць запазычаны з рус. мовы (Крукоўскі, Уплыў, 82), у якой з новав.-ням. Mergel ’тс’ < с.-в.-ням. mẹrgil, с.-н.-ням. mergel з с.-лац. margila < лац. marga ’тс’ з кельц. моў, параўн. брэт. marg, уэльск. marl (Клюге₁₂, 387; Вальдэ, 369; Фасмер, 2, 600).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бало́нка
(ад іт. Bologna = назва італьянскага горада)
парода маленькіх хатніх сабачак з доўгай мяккай шэрсцю.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гнейс
(ням. Gneis)
горная парода, якая складаецца з палявога шпату, кварцу, каляровых мінералаў і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гра́вій
(фр. gravier)
абломачная горная парода ў выглядзе дробных каменьчыкаў; выкарыстоўваецца ў будаўнічых, дарожных работах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кахінхі́ны
(фр. Cochinchine = еўрапейская назва Паўд. В’етнама)
парода курэй мяснога напрамку, выведзеная ў Паўд. В’етнаме.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
клейдэсда́лы
(англ. Clydesdale = назва даліны ракі Клайд у Шатландыі)
парода коней-цяжкавозаў, выведзеная ў Шатландыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
лёс2
(ням. Löss)
асадачная горная парода светла-жоўтага колеру, на якой фарміруецца ўрадлівая глеба.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)