◎ Падглы́бціць ’прысвоіць’ (Касп.). Бліжэйшы славянскі адпаведнік — польск. дыял. gląbać ’хапаць, забіраць сабе; абдымаць’. Польск. слова роднаснае слав. globa, globiti (аб апошніх гл. Трубачоў, ЭССЯ, 6, 131 і наст.), параўн. бел. аглобля. Лаўчутэ абгрунтавана (Балтизмы, 103 і наст.) на аснове семантычнага і арэальнага крытэрыяў ставіць пытанне аб запазычанні польск. gląbać з балцкіх моў, параўн. літ. globti, glėbti ’укрываць, ухутваць; хапаць, прысвойваць’, лат. glabät ’берагчы, захоўваць’ і г. д. Што датычыць канкрэтнага статуса беларускага слова, то яно можа быць прэфіксальным утварэннем на беларускай глебе як ад польск. gląbać, так і ад літ. globti з дыялектнай зменай а > ы і падваеннем інфінітыўнага канчатку.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ По́стаўка, постьіўка, пастаўка ’ніжняя палавіна жаночай кашулі (звычайна з горшага тоўстага палатна)’ (Нас., Банк, і Некр., Мік., Касп., Бяльк., Мат. Гом.; клім., Мат. Маг.; рас., Шатал.), параўн. балг. поставка ’кусок палатна для пашырэння рукавоў’. Зыходнае, відаць, постаў ’сувой самаробнага палатна’ (гл. пастаў), параўн. балг. постав ’кавалак палатна, адрэзаны ад стана’, серб.-харв. постав ’кавалак тканіны’, постава ’падкладка’. польск. postaw, postawa ’сувой палатна’, што дае падставы рэканструяваць прасл. *postavъ (ЕСУМ, 4, 537); адсюль пастаўка ’кавалак такой тканіны, падточаны знізу’. Выкарыстанне пастаўкі тлумачыцца эканоміяй добрага матэрыялу і заменай яго на торты ’гам, дзе ён не бачны. Ад паставіць, ставіць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пяка́рня ’памяшканне, дзе выпякаюць хлеб’ (ТСБМ), пекарня ’памяшканне для службы ў маёнтку з вялікай печчу для выпечкі хлеба’ (Сержп.). Вытворнае ад пе́кар ’хлебапёк’ (гл.), параўн. пя́кар ’тс’ (івац., Сл. ПЗБ), ці хутчэй запазычанне з польск. piekarnia, адкуль паходзіць і складаны суфікс ‑арня для ўтварэння назоўнікаў — назваў памяшканняў для пэўнай дзейнасці. Першаснай крыніцай лічыцца с.-в.-ням. бавар. peck ’пекар’, с.-в.-ням. bẹcke ’тс’, сучаснае ням. Bäcker ’тс’ (гл. Фасмер, 3, 226; Сной, 434 і інш.), аднак наяўнасць ст.-слав. пекарь, пекаръница ’хлебная печ’, а таксама адпаведных слоў у большасці сучасных славянскіх моў ставіць пад сумненне апошняе меркаванне, гл. БЕР, 5, 133.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ра́дашча (радоща) ’агульная радасць’ (Нас.). Мяркуецца, што запазычана з украінскай мовы (Сцяцко, Выбр. тв., 1, 237), дзе выступае як pluralia tantum ра́дощі, што ставіць пад сумненне наяўнасць формы адз. л. (параўн. Малдаван, Этимология–1994–1996, 210). Праблематычнай падаецца і суадносная форма адз. л. ст.-слав. радоща, паколькі ў пісьмовых помніках гэтая і падобныя формы на ‑ощи сустракаюцца выключна ў форме мн. л., часцей за ўсё ў Тв. скл. радощами, што выступае ў ролі прыслоўя, якое паслужыла асновай для ўтварэння формы назоўнага і іншых склонаў (Трыпуцька, SR, 10, 81–96). Да *radostь з пашырэннем ‑(j)a (ESJSt, 12, 745). Гл. радасць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

доска́ в разн. знач. до́шка, род. до́шкі ж.;

кла́ссная доска́ кла́сная до́шка;

доска́ почёта До́шка го́нару;

кра́сная доска́ чырво́ная до́шка;

распредели́тельная доска́ размеркава́льная до́шка;

◊

от доски до доски ад до́шкі да до́шкі;

ста́вить на одну́ до́ску ста́віць на адну́ до́шку;

до гробово́й доски́ да магі́лы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

поднима́ющий

1. прич. які́ (што) падыма́е, які́ (што) падніма́е; які́ (што) узніма́е, які́ (што) уздыма́е; які́ (што) ста́віць; які́ (што) пачына́е, які́ (што) усчына́е, які́ (што) распачына́е; які́ (што) узганя́е; які́ (што) успу́джвае; см. поднима́ть;

2. прил. падыма́льны, падыма́ючы;

поднима́ющий му́скул анат. падыма́льны му́скул;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

ка́рта, -ы, ДМ ка́рце, мн. -ы, карт, ж.

1. Зменшаны чарцёж зямной паверхні, зорнага неба або паверхні якой-н. планеты.

Геаграфічная к.

К.

Месяца.

Астранамічная к.

2. Адзін з цвёрдых папяровых лісткоў, якія складаюць калоду для гульні і адрозніваюцца паміж сабой па намаляваных на іх умоўных фігурах або ачках чатырох масцей.

Калода карт.

3. мн. Гульня пры дапамозе калоды такіх лісткоў.

Гульня ў карты.

4. Бланк для запаўнення якімі-н. звесткамі.

Санаторная к.

◊

Зблытаць карты — разладзіць, парушыць чые-н. планы, намеры.

І карты ў рукі — пра таго, хто мае ўсе магчымасці, умовы для чаго-н.

Карта біта — пра чый-н. правал, пройгрыш.

Раскрыць карты — перастаць трымаць у тайне свае планы і намеры.

Ставіць на карту што — рызыкаваць чым-н., спадзеючыся на выгаду, выйгрыш.

|| прым. карцёжны, -ая, -ае (да 3 знач.) і ка́ртачны, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

кро́пка, -і, ДМ -пцы, мн. -і, -пак, ж.

1. След ад дакранання, уколу чым-н. вострым (кончыкам алоўка, іголкі і пад.); маленькая круглая плямка.

Тканіна ў кропкі.

2. Знак прыпынку (.), які аддзяляе сказы, а таксама ўжыв. пры скарочаным напісанні слоў, напрыклад: і пад., і інш.

К. з коскай (;).

Дзве кропкі, або двукроп’е (:).

Тры кропкі, або шматкроп’е (...).

3. Месца, пункт у сістэме, сетцы якіх-н. пункгаў, дзе размешчана што-н.

Гандлёвая к. (магазін, кіёск і пад.). Асвятляльная к.

4. у знач. вык. Досыць, канец (разм.).

Ідзі — і к..

○

Агнявая кропка — кулямёт, мінамёт, дот і пад., размешчаныя на агнявой пазіцыі.

◊

Біць у адну кропку — накіроўваць свае дзеянні на што-н. адно.

Кропка ў кропку (разм.) — якраз, дакладна.

Папасці ў самую кропку (разм.) — якраз так, як трэба.

Ставіць кропкі над «і» — удакладняць, высвятляць, не пакідаючы нічога недаказанага.

|| прым. кро́пкавы, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

present

I [ˈprezənt]

1.

adj.

1) прысу́тны

to be present at — прысу́тнічаць дзе-н.

2) цяпе́рашні

present prices — цяпе́рашнія цэ́ны

3) цяпе́рашні час

2.

n. Gram.

цяпе́рашні час

at present — цяпе́рашнім часа́м

•

- by these presents

- for the present

II

1. [prɪˈzent]

v.

1) дарава́ць; дава́ць падару́нак

2) дава́ць, падава́ць

to present reasons — падава́ць прычы́ны

3) прадстаўля́ць, ста́віць

to present a play — ста́віць п’е́су

4) уруча́ць

to present a bill — пасла́ць раху́нак

5) прадстаўля́ць, рэкамэндава́ць, знаёміць

2. [ˈprezənt]

n.

падару́нак -ка m.

•

- Present arms!

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

question

[ˈkwestʃən]

1.

n.

1) пыта́ньне n.

2) судо́вае сьле́дзтва або́ працэ́с

3) прабле́ма f.

the question of automation — прабле́ма аўтаматыза́цыі

4) прапано́ва, яка́я ста́віцца на галасава́ньне; галасава́ньне ў спра́ве гэ́тае прапано́вы

2.

v.i.

пыта́цца

3.

v.t.

пыта́ць; выпы́тваць, распы́тваць, выве́дваць; Law дапы́тваць

2) аспрэ́чваць, сумнява́цца; ста́віць пад сумне́ў, ста́віць пад пыта́ньне

I question the truth of his story — Я сумнява́юся ў пра́ўдзе яго́нага раска́зу

•

- beside the question

- beyond all question

- call into question

- in question

- out of the question

- without question

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)