галерэ́я

(фр. galerie)

1) вузкі крыты праход, які злучае дзве асобныя часткі будынка, а таксама доўгі балкон уздоўж сцяны дома;

2) падземны ход у ваенных збудаваннях або шахтах;

3) верхні ярус у тэатры, цырку;

4) спецыяльна прыстасаванае памяшканне, музей для выстаўкі мастацкіх твораў (карцінная г.);

5) перан. рад, шэраг (напр. г. літаратурных вобразаў).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Res mala vir malus est, mala femina pessima res est

Дрэнны муж ‒ палова бяды, дрэнная жонка ‒ цэлая бяда.

Плохой муж ‒ полбеды, плохая жена ‒ целая беда.

бел. Добрая жонка дом зберажэ, а ліхая рукавом растрасе. Што мужык прыносіць мяшком, то гаспадыня выносіць гаршком. Добрая жонка ‒ вяселле, а ліхая ‒ паганае зелле. Жонка тры вутлы дома трымае. Хоць такі-сякі мужчына, абы дровы і лучына. Калі жана ‒ сатана, то яна і ў чорта падноскі адарве. Самае вялікае няшчасце чалавеку ‒ неразумная жонка.

рус. Муж задурит ‒ половина двора горит, а жена задурит ‒ и весь сгорит. Муж запьёт ‒ полдома пропьёт, а жена за пьёт ‒ весь дом пропьёт.

фр. La pire chose qui soit c’est une méchante femme (Хуже всего ‒ это злая жена). Femme querelleuse est pire que le diable (Сварливая жена хуже чёрта).

англ. A good Jack makes a good Jill (У хорошего Джека хорошая Джил).

нем. Die Frau kann mit der Schürze mehr aus dem Hause tragen, als der Mann mit dem Erntewagen einfährt (Женщина может вынести из дома в переднике больше, чем мужчина привезти в телеге с зерном).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

відаво́чна

1. вводн. сл. вероя́тно, очеви́дно, по-ви́димому, по всей вероя́тности;

у шэсць гадзі́н я, в., бу́ду до́ма — в шесть часо́в я, вероя́тно (очеви́дно, по-ви́димому), бу́ду до́ма;

2. нареч., безл., в знач. сказ. я́вно, самоочеви́дно, заме́тно;

сёння ён в. супярэ́чыў сваі́м ране́йшым выка́званням — сего́дня он я́вно противоре́чил своим пре́жним выска́зываниям;

гэ́та было́ в., што яны́ ва ўсім падтры́млівалі нас — э́то было́ самоочеви́дно (заме́тно), что они́ во всём подде́рживали нас

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

круго́м

1. нареч. круго́м;

павярну́цца к. — поверну́ться круго́м;

аб’е́хаць к. — объе́хать круго́м;

абгарадзі́цца к. — огороди́ться круго́м;

2. нареч. (целиком) круго́м;

к. вінава́ты — круго́м винова́т;

3. предлог с род., обл. круго́м, вокру́г, о́коло;

абысці́ к. до́ма — обойти́ круго́м (вокру́г, о́коло) до́ма;

к. во́зера расце́ чаро́т — круго́м (вокру́г, о́коло) о́зера растёт камы́ш;

◊ к.! — воен. круго́м!;

к. ды наво́кала — вокру́г да о́коло;

абве́сці к. па́льца — обвести́ вокру́г па́льца;

к. шасна́ццаць — погов. круго́м шестна́дцать

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

miasto

н. горад;

wyszedł na miasto разм. пайшоў у горад;

na mieście разм. у горадзе (не дома);

pojechać za miasto — паехаць за горад

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

decyzja

decyzj|a

ж. рашэнне; пастанова;

podjąć (powziąć) ~ę — прыняць пастанову; вынесці (прыняць) рашэнне;

~a co do sprzedaży domu — рашэнне аб продажы дома

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

fioł

м. разм.

1. дзіўнасць; дзівацтва;

dostał ~a — ён з’ехаў з глузду; ён звар’яцеў;

ma ~a — у яго не ўсе дома;

2. дзівак

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

не́калі ​1, безас. у знач. вык.

Няма калі, бракуе часу. Некалі сумаваць за работай. Барадулін. — Хутчэй, дачушка, а то мне некалі. Васілевіч. — Некалі мне цяпер ні сварыцца, ні мірыцца, — адказала [Волька] непрыязна, суха. — Працы хапае і дома, і ў калгасе... Ваданосаў.

•••

Некалі (няма калі) дыхнуць — надта заняты, перагружаны работай.

не́калі ​2, прысл.

1. Калісьці, даўно; у далёкім мінулым. Кіраваўся Мікола да таго дома, дзе некалі сустракаўся з сакратаром абкома. Новікаў. Гэта быў стары, пашарпаны, некалі пафарбаваны ў бела-блакітны колер маршрутны маленькі аўтобус. Ракітны. Жылі некалі ў адным краі людзі ў згодзе ды ў ладзе. Якімовіч.

2. Калі-небудзь у будучым. Маці расказвае ўсё, што толькі ведае пра горад, у якім і сажа была ўсяго разы са тры; расказвае і ніколі не забудзе абнадзеіць: — Вось і ты некалі вырасцеш і паедзеш у горад. Сачанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ну́мар

(лац. numerus = лік)

1) парадкавы лік прадмета ў радзе яму падобных (напр. н. дома);

2) прадмет, абазначаны пэўным лікам па парадку (напр. свежы н. газеты);

3) размер адзення, абутку і інш.;

4) асобны пакой у гасцініцы;

5) асобная частка канцэртнай праграмы (напр. эстрадны н.);

6) які-н. нечаканы, дзіўны ўчынак (напр. выкінуць н.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

про́тив

1. предлог с род. су́праць, супро́ць, обл. про́ці (каго, чаго); (напротив) насу́праць, насупро́ць, обл. напро́ці;

про́тив его́ ожида́ний су́праць (супро́ць) яго́ спадзява́нняў;

он настро́ен про́тив меня́ ён настро́ены су́праць (супро́ць) мяне́;

лека́рство про́тив ревмати́зма ле́кі су́праць (супро́ць) рэўматы́зму;

рост проду́кции про́тив про́шлого го́да рост праду́кцыі су́праць (супро́ць) міну́лага го́да;

про́тив до́ма — сад насу́праць (насупро́ць) до́ма — сад;

про́тив ве́тра су́праць (супро́ць, насу́праць, насупро́ць) ве́тру;

2. в знач. сказ. су́праць, супро́ць;

кто про́тив? хто су́праць (супро́ць)?

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)