Verbum

служы́лы, ‑ая, ‑ае.

Гіст.

1. У Рускай дзяржаве 15–17 стст. — які знаходзіўся на службе (пераважна ваеннай). Служылыя людзі. □ Тут у [Тураве] асядалі майстры, рамеснікі, гандляры, ваенная знаць княства і розны служылы народ. «Маладосць».

2. У дарэвалюцыйнай Расіі — які атрымаў званне, чын не па спадчыне, а як узнагароду за дзяржаўную службу. Служылая арыстакратыя. □ Равінскія былі старадаўнім служылым дваранскім родам. «Полымя».

стро́нга, ‑і, ДМ ‑нзе, ж.

Прэснаводная рыба сямейства ласасёвых з чырвонымі і чорнымі плямамі, якая водзіцца пераважна ў горных рэчках і азёрах; фарэль. З абрыву крутога Спускаўся [мядзведзь] к вірам, Дзе разгульвае стронга. Калачынскі. [Міша:] — Сямёнаў-Цян-Шанскі адзначае, што ў Беларусі толькі на Навагрудчыне ды на Мінскім узвышшы ў крынічных рачулках захавалася стронга. Ёй патрэбна ледзяная вада. У. Калеснік.

турэ́цкі, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да Турцыі, туркаў, які належыць, уласцівы ім. У вывучаных помніках выяўлена каля 140 цюркізмаў, пераважна слоў татарскай і турэцкай моў. Жураўскі. Дзед Астап проста сніць свае турэцкія баталіі. Лынькоў.

2. Як састаўная частка некаторых батанічных назваў. Турэцкі тытунь. Турэцкая лілія.

•••

Турэцкая шабля гл. шабля.

Як турэцкі святы — нічога не мае, бедны, голы.

уцярпе́ць, уцярплю, уцярпіш, уцярпіць; зак. (пераважна з адмоўем «не»).

Устрымацца ад якога‑н. дзеяння, учынку; стрымацца. Не ўцярпеў панскі паляўнічы і расказаў людзям, што князь толькі на стаенніку гарцуе, а стралок з яго кепскі. С. Александровіч. — Якім, чаму ты піць не кінеш? Ты ж губіш сябе! Ты ж і сам гэта.. добра бачыш! — не ўцярпеў я. Нікановіч.

чорнагало́вік, ‑а, м.

1. Шматгадовая травяністая расліна сямейства губакветных. На купінах рос чорнагаловік і асака самага горшага гатунку. Крапіва.

2. Разм. Пра таго, хто мае цёмныя або чорныя валасы. Вось важаты першага звяна Лёня Ваўчок, энергічны, жвавы чорнагаловік. Краўчанка.

3. Разм. Разнавіднасць баравіка з цёмнай, чорнай шапкай. Тут — баравікі-прыгажуны, пераважна чорнагаловікі, і растуць яны сем’ямі. Навуменка.