cope
I [ˈkoʊp]
v.i.
1) спраўля́цца, упраўля́цца
2) ла́дзіць
II [ˈkoʊp]
1.
n.
1) ры́за f.
2) по́крыва n.; ку́пал -у m.
the cope of heaven — ку́пал не́ба
the cope of night — по́крыва но́чы
2.
v.t.
пакрыва́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
map
[mæp]
1.
n.
1) ка́рта, ма́па f.
2) плян -у m.
sky map — ка́рта зо́рнага не́ба
highway map — даро́жная ма́па
weather map — мэтэаралягі́чная ка́рта
2.
v.t.
1) малява́ць ка́рту; пака́зваць на ка́рце
2) склада́ць плян
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
нябе́сны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да неба. З нябеснай вышыні далятала журботнае і стрыманае курлыканне жураўлёў. М. Ткачоў. Ганна Паўлаўна захаплялася нябесным блакітам, гарамі, якія так гарманічна зліваліся з чароўным светам тутэйшых раслін... Вірня. // Які знаходзіцца ў міжзорнай і міжпланетнай прасторы. Нябесныя целы.
2. Які вывучаецца і прымяняецца ў астраноміі. Нябесны глобус.
3. Паводле рэлігійных уяўленняў — які знаходзіцца на небе. Нябесны рай.
4. Які мае колер неба; светла-блакітны. Нябесны колер.
5. перан. Цудоўны. Валя нахілілася галавой да рукі. І ўсмешка... усмешка нябесная заззяла на твары. Пестрак.
•••
Нябесная механіка гл. механіка.
Нябесны мерыдыян гл. мерыдыян.
Манна нябесная гл. манна.
Спадзявацца на манну нябесную гл. спадзявацца.
Царства нябеснае гл. царства.
Чакаць манны нябеснай гл. чакаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
niebo
nieb|o
н.
1. неба;
na ~ie — у небе;
pod gołym ~em — пад адкрытым небам;
2. ~iosa мн. неба; рай; нябёсы;
w ~ie — на нябёсах;
wychwalać kogo pod ~iosa — усхваляць каго пад самыя нябёсы;
być w siódmym ~ie — быць на сёмым небе; на неба ўзлезці; на святой гары сядзець;
~o w gębie! разм. смаката!;
wielkie ~a! — Божа літасцівы!;
poruszyć ~o i ziemię — пусціць у ход усе сродкі;
wołać o pomstę do ~a — заклікаць Бога да помсты;
o (całe) ~o lepszy — непараўнальна лепшы
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
звёздный
1. (относящийся к звезде) зо́рачны, зо́ркавы;
звёздный дождь зо́ркавы до́ждж;
звёздное скопле́ние астр. зо́ркавае скапле́нне;
2. (усеянный звёздами) зо́рны;
звёздное не́бо зо́рнае не́ба;
звёздный год астр. зо́рны год;
3. / звёздный пробе́г спорт. зо́рны прабе́г.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
засе́яцца, ‑сеецца; зак.
Разм.
1. Аказацца скарыстаным пад пасеў. Адно поле засеецца пшаніцай, другое — ячменем.
2. Рассеяўшыся дзе‑н., прарасці, вырасці (пра семя дрэў, траў і пад.). Бяроза засеялася па полі. Кроп засеяўся на градах.
3. перан. Пакрыцца, усеяцца па ўсёй паверхні мноствам чаго‑н. Пасля поўначы неба выяснілася, засеялася рознакаляровымі агеньчыкамі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ірдзе́ць і рдзець, ‑дзее; незак.
Вылучацца сваім ярка-чырвоным колерам; чырванець. Ірдзее сцяг чырвоны, Як водбліскі зарніц. Колас. За дрэвамі маленькага парку слаба рдзела вечаровае неба. Савіцкі. // чым. Быць ярка-чырвоным ад чаго‑н. Спелай марошкай ірдзее Скрозь і лагчына і яр. А. Александровіч. / у безас. ужыв. Толькі стала рдзець на ўсходзе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ква́дра, ‑ы, ж.
Кожная з чатырох фаз Месяца (маладзік, сход, поўня, ветах). Неба ачысцілася ад хмар, выплыў месяц у другой квадры. Гарэцкі. Наста цвёрда вяла падлік святам і строга сачыла за квадрамі месяца. Колас. // перан. Стадыя, фаза, перыяд. Магдалена Прыбыткоўская ўбачыла, што вялікі клопат яе жыцця ўвайшоў у новую сваю квадру. Чорны.
[Ад лац. quadra — чатырохвугольнік.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парта́л, ‑а, м.
1. Архітэктурна аформлены галоўны ўваход у вялікі будынак. Партал тэатра. □ Парталы [манастыра] паважна разгортваюцца на фоне ружова-яснага неба, і тады нельга не заглядзецца на яго. Колас. // Архітэктурнае абрамленне сцэны, якое аддзяляе яе ад глядзельнай залы.
2. Спец. Рама ў форме літары П, якая з’яўляецца часткай металічнай канструкцыі або машыннай станіны.
[Ад лац. porta — уваход, вароты.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сінізна́, ‑ы, ж.
Разм. Сіні колер чаго‑н. Калі ўвесь час глядзець угору, то можна ўбачыць, як на лёгкай сінізне неба гэтак жа павольна, як і хмаркі, ляціць бялюткае павуцінне. Алешка. // Сіняватае адценне чаго‑н. Чалавек у пенснэ разгарнуў зялёную папку, выцягнуў батыставую хустачку, правёў ёю па чорных да сінізны вусах. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)