наме́рзнуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; пр. намёрзся, ‑мерзлася; зак.
Разм. Пабыўшы доўга на холадзе, вельмі змерзнуць. Была восень, абодва [Аляксей з таварышам] у .. кузаве намерзліся так, што пасля маці таварыша ніяк не магла адагрэць іх чаем з малінаю.Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наплю́хаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго і без дап.
Плюхаючы, разліць, наліць на што‑н. Наплюхаць вады на падлогу. □ — І Шура няхай памыецца, — сказала маці. — Не пашкодзіць. Толькі акуратна, глядзіце, не наплюхайце мне там.Шыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напра́сці, ‑праду, ‑прадзеш, ‑прадзе; ‑прадзём, ‑прадзяце; зак., чаго і без дап.
Спрасці нейкую колькасць чаго‑н. Маці напрала поўную шуфляду нітак.Бядуля.Алена радавалася: напрадзе за зіму ды натчэ вясной ручнікоў, абрусаў ды кап.Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Разм. Зрабіць сутаргавы, нервовы рух; сутаргава перакрывіцца. Плечы ў маці перасмыкнуліся, як ад нечаканага дотыку халоднага.Шамякін.Перад вачыма дзяўчыны заскакалі нейкія кругі, твар яе балюча перасмыкнуўся.Гамолка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сто́йкасць, ‑і, ж.
Уласцівасць стойкага. Камуністычная партыя і Савецкі ўрад, Радзіма-маці высока ацанілі мужнасць і стойкасць абаронцаў Брэсцкай цытадэлі.«Помнікі».[Лёня:] — Мы загартоўваем волю і павінны на сапраўдных справах даказваць стойкасць, вынослівасць і смеласць.Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
умяша́нне, ‑я, н.
Дзейны ўдзел у чым‑н., актыўнае ўніканне ў што‑н. Чаго маўчыць маці, ясна: не хоча пакрыўдзіць Ліну сваім умяшаннем у іхнія сямейныя справы.Гаўрылкін.// Дзеянні, якія спыняюць што‑н. Хірургічнае ўмяшанне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Mother and child were reunited after years of separation — Ма́ці й дзіця́ зно́ў злучы́ліся пасьля́ гадо́ў разлу́кі
2) сыхо́дзіцца, сустрака́цца ізно́ў
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ВЕЙНЯРО́ВІЧ Іосіф Навумавіч
(н. 28.11.1909, Мінск),
бел. кінааператар і рэжысёр. Нар.арт. Беларусі (1973). Скончыў Дзярж.ін-т кінематаграфіі ў Маскве (1934). З 1926 аператар кінахронікі, у 1946—90 рэжысёр-аператар кінастудыі «Беларусьфільм». У Вял. Айч. вайну здымаў франтавую і партыз. хроніку (Дзярж. прэмія СССР 1943), якая ўвайшла ў фільмы «Наша Масква» (1941), «Дзень вайны» (1942), «Народныя мсціўцы» (1943), «Вызваленне Савецкай Беларусі» (1944), выкарыстана ў кінаэпапеі «Вялікая Айчынная» (1979). Рэж.-аператар фільмаў: «Балада пра маці» (1965), «Генерал Пушча» (1967, Дзярж. прэмія Беларусі 1968), «Права на бессмяротнасць» (1976), «На трывожных скрыжаваннях» (1980); рэжысёр фільмаў: «Пра маці можна расказваць бясконца», «Магілёў. Дні і ночы мужнасці» (абодва 1975), «Неўміручы подзвіг Мінска» (1978), «Добрага вам здароўя» (1981) і інш.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БЛЕНАРЭ́Я
(ад грэч. blennos слізь + rheō цяку),
вострае гнойнае запаленне слізістай абалонкі (кан’юнктывы) вока інфекц. паходжання. Адрозніваюць бленарэю нованароджаных, дзіцячую і дарослых.
Заражэнне бленарэяй нованароджаных адбываецца пры родах, калі галоўка плода праходзіць праз родавыя шляхі хворай на ганарэю маці. Хвароба праяўляецца на 2—3-і дзень ацёкам і зацвярдзеннем павекаў абодвух вокаў, гіперэміяй кан’юнктывы, серозна-крывяністымі выдзяленнямі. Праз 3—4 дні з’яўляюцца густыя гнойныя выдзяленні (найб. небяспечны перыяд, цягнецца 2—3 дні). У цяжкіх выпадках пашкоджваецца рагавіца. Пры заражэнні дзяцей бленарэяй ад маці (дзіцячая бленарэя) хвароба прымае больш цяжкую форму, чым у нованароджаных. Працэс звычайна аднабаковы. Бленарэя ў дарослых пачынаецца звычайна з аднаго павека пры занясенні ў яго інфекцыі самім хворым на ганарэю мочапалавых шляхоў. Клінічна падобная на бленарэю нованароджаных, але з больш цяжкім цячэннем і частым пашкоджаннем урэтры. Лячэнне тэрапеўтычнае.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
бязбо́жніцтва, ‑а, н.
Крытычныя, скептычныя або адмоўныя адносіны да існавання бога; вальнадумства. Міколкаў бацька, калі надакучала маці яму сваімі жальбамі на сынава бязбожніцтва, звычайна агрызаўся.Лынькоў.Мікуціцкія гумны і адрынкі былі школамі бязбожніцтва і вальнадумства.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)