намы́ў, ‑мыву, м.

1. Дзеянне паводле дзеясл. намыць (у 2–4 знач.).

2. Зямля ля берага, намытая вадой. На гэты бок Дзвінасы ад Леснікоў цягнецца нізінная пясчаная каса — вясновыя намывы і наносы. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пака́шліваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Кашляць час ад часу. Бацька курыў з прагнасцю і пакашліваў. Пестрак. У гэты час на лесвіцы паказаўся Тарасюк. Ён ішоў, апусціўшы галаву, і пакашліваў у кулак. С. Александровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пустамало́т, ‑а, М ‑лоце, м.

Чалавек, які гаворыць многа і не да толку; балбатун; пустазвон. Сашка Марцінаў быў вясковым пустамалотам, задавакам і задзірам. Машара. Васіль падумаў, што гэты пустамалот проста разыгрывае яго. Беразняк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

таўсту́н, ‑а, м.

Разм. Тоўсты мужчына (радзей — юнак, хлопчык). Пакуль Віця, разявіўшы рот, думаў, жартуе гэты таўстун ці праўду кажа, той падцягнуў да сябе лусту намазанага шмальцам хлеба і кубак з чаем. Нядзведскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шырокараспаўсю́джаны, ‑ая, ‑ае.

Які атрымаў шырокае распаўсюджанне, набыў шырокую вядомасць. Па свайму настрою і па некаторых паэтычных вобразах гэты верш [«Бура ідзе» Цёткі] яўна пераклікаецца з агульнавядомай і шырокараспаўсюджанай у тыя часы рэвалюцыйнай песняй «Варшавякка». Клімковіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Анё́, анё́ж, аня́ж, аняго́, аняго́ж, аняго́ні, аняго́жчы, ’няўжо, хіба’ (Касп., Бяльк.). Гэты рад прыслоўяў утвораны з узмацняльнай часціцы а‑, прыставачнага элемента не (ня) (гл. Шуба, Прыслоўе, 167), займеннікавага элемента ё, яго і часціцы ж (магчыма, паўторнага ні). Утварэнне некаторых з гэтых прыслоўяў патрабуе ўдакладненняў (напрыклад, ці не ўдзельнічае ў іх утварэнні прыметнік гожы?).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Атра́мант ’чарніла’ (БРС: устар., Нас., Шпіл., Касп., Шн. і інш.). Укр. атра́ме́нт, польск., славац. atrament ’тс’. Фіксуецца з 1710 (Булыка, Запазыч.); з лац. atramentum (Вясноў, Праблемы філал., 30); паводле Булыкі — праз польскую. У новы час на ўжыванне беларускага слова ўплывала польская мова: у савецкі час гэты дублет паступова знікае (Шакун, Гісторыя, 285).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Паўмі́ць ’падумаць, уцяміць, зразумець’ (Юрч.; бялын., Янк. Мат.). Да па‑ (< прасл. po‑) і ⁺уміць < ⁺ум ’розум’ < прасл. итъy роднаснага з літ. aumuö ’розум’, усх.-літ. aumenis ’памяць’, отепа, отупе, omenis ’свядомасць, пачуццё’ < і.-е. *ай‑ (гэты корань і ў прасл. aviti sę > (зʼ)явіцца, ихо > вуха) (Фасмер, 4, 161; Скок, 3, 544).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Се-сё ‘вось тут’ (ТС), ст.-бел. сесь, сесъгэты’ (Альтбаўэр, Ст.-бел. лексікон): сесь нашъ лист (Статут 1588 г.). Ад указальнага займенніка сь (гл. сей), параўн. нашъ сь листъ (грамата 1478 г.), шляхам падваення ці пашырэння іншымі займеннікамі (Карскі, 2- З, 53), гл. се, сё. Параўн. рус. сесь ‘зараз’ (Фасмер, 3, 613).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

beside [bɪˈsaɪd] prep.

1. по́бач з, каля́, ля;

a mill beside a stream млын каля́ ракі́

2. у параўна́нні;

This painting is nothing beside yours. Гэты малюнак не ідзе ні ў якое параўнанне з вашым.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)