шту́ка в разн. знач. шту́ка, -кі ж.;

не́сколько штук я́блок не́калькі штук я́блыкаў;

хоро́шую шту́ку я купи́л до́брую шту́ку я купі́ў;

◊

ло́вкая шту́ка спры́тная шту́ка;

вот так шту́ка! вось дык шту́ка!;

в то́м-то и шту́ка у тым вось і шту́ка;

сра́зу ви́дно, что он за шту́ка адра́зу віда́ць, што ён за шту́ка;

вы́кинуть, отмочи́ть шту́ку урэ́заць шту́ку;

э́то не шту́ка гэ́та не шту́ка;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Пято́к 1 (piatók) ’пятніца’ (Варл.), сюды ж пятко́вы (пятко́вый) ’пятнічны’ (Нас.), ст.-бел. пятокъ ’пятніца’; укр. пято́к ’тс’, польск. piątek, чэш. pátek, славац. piatok, в.-луж. pjatk, н.-луж. pětk, славен. pẹ́tek, серб.-харв. пѐтак, балг. пе́тък, макед. петок, ст.-слав. пѧтъкъ. Звязана з пяты, пяць (гл.), гл. пятніца ’тс’. Паводле Німчука (Давньорус., 95), запазычана са стараславянскай і падтрымлівалася польскім уплывам.

Пято́к 2 ’пяць’ (ТСБМ, Бяльк.; Сержп.); укр. пʼя́ток ’пяцёрка (грошай)’, рус. пято́к ’пяць (штук)’. Вытворнае ад пяць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

шту́ка ж.

1. в разн. знач. шту́ка;

ш. палатна́ — шту́ка полотна́;

не́калькі штук я́блыкаў — не́сколько штук я́блок;

адра́зу віда́ць, што ён за ш. — сра́зу ви́дно, что он за шту́ка;

2. шту́ка, проде́лка, прока́за; трюк м.;

◊ урэ́заць (устро́іць) ~ку — отколо́ть но́мер; отмочи́ть шту́ку;

у тым вось і ш. — в то́м-то и шту́ка;

стара́я ш. — ста́рая шту́ка;

гэ́та не ш. — э́то не мудрено́;

што за ш.! — э́кая не́видаль!;

вось дык ш.! — вот так но́мер!; вот так так!; вот э́то да!

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

капа́ ж.

1. (куча сена, саломы і г. д.) Héuschober m -e, -; Héuhaufen m -s, -;

капа́ валасо́ў разм. Háarschopf m -(e)s, -schöpfe;

2. разм. (шэсцьдзесят штук чаго-н.) Schock n -(e)s, -e (пасля ліч. pl -), 60 (Stück)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Táusend

I

n

1) -s, - (мера) ты́сяча; ты́сяча штук

etw. nach ~en verkáufen — прадава́ць што-н. ты́сячамі (штук)

2) -s, -e i - ты́сяча

vom ~ — прамі́ле

fünf vom ~ — пяць ты́сячных

3) -s, -e i -, часцей pl (неазначальная колькасць) ты́сяча

víele ~e — мно́га ты́сяч

ein Paаr ~ Ménschen — не́калькі ты́сяч людзе́й

II

f -, -en (лік) ты́сяча

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

kopa

kop|a

ж.

1. капа;

~a siana — капа сена;

2. капа (60 штук);

~a ogórków — капа агуркоў;

~ę lat! разм. колькі год!

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

шту́ка, ‑і, ДМ штуцы, ж.

1. чаго. Цэлы, некрануты, непачаты яшчэ прадмет, выраб (звычайна пра рулон тканіны). [Гунава:] — А калі ты [Сімон] мне штуку сукна прынясеш? Самуйлёнак.

2. Асобная рэч, прадмет, экземпляр з шэрага аднародных, які (звычайна ў спалучэнні з колькаснымі словамі) прымаецца за адзінку адліку. Юрка і Вано пісалі вершы ўзапар па некалькі штук штодня. Бядуля.

3. Разм. Наогул якая‑н. рэч, з’ява, акалічнасць, якасць і пад. Тут [у малюнках Дзеда Мароза] пляцёнкі-завітушкі, Стрэлы гонкія, шчыт, лук, Тут і пер’е райскай птушкі, І ўсялякіх многа штук. Колас. — Гарматы і ракі — розныя, браце, штукі... — уздыхаў, апраўдваючыся, дзед. Лынькоў. «А памятаеш, якога дзядзька Якуб язюка вывалак? От бо штука была, дык штука!» — «Браце, хто ж таго не памятае!..» Кірэенка. — Цудоўная штука — жыццё... — летуценна кажа Мялешка і закурвае папяросу. Васілевіч. // Які‑н. выпадак, здарэнне. І атрымалася недарэчная штука: лепшы машыніст дэпо фармальна астаўся па-за конкурсам. Шынклер. // Пра тое, што мае істотнае значэнне, асаблівасць. [Паўлюк:] — Вопыт, ведама, харошая штука. Што казаць. Каваленка. — Вось дык штука, — сказаў.. [салдат] і часта заміргаў белымі доўгімі вейкамі. — З мамай едзеш? Хомчанка. // Што‑н. нечаканае, складанае, незвычайнае і пад. [Масладуда:] — Зрабіць якую рэч з жалеза — не хітрая штука. Жалеза само па сабе моцнае. Лынькоў. Не штука растраціць, а штука назбіраць. З нар.

4. Разм. Незвычайны ўчынак, выхадка, выбрык. Хлапчукі... — перадражніў яе дзед, здагадаўшыся аб .. каварных штуках [Палаткі]. Лынькоў. // Фокус, мудрагелісты рух. Вучоны да ўсякіх штук, кот падскочыў, ударыўся аб клямку і расчыніў дзверы. Гарэцкі. [Цёця Каця:] А ў тым інстытуце.. дык сабак поўна. Там з імі ўсялякія штукі вырабляюць, практыку здымаюць. Крапіва.

•••

Адпаліць (упаліць, устроіць, урэзаць) штуку гл. адпаліць.

Вялікая штука — бясспрэчна, вядома, не выклікае здзіўлення.

Не вялікая штука — не дзіўна, не дзіва, нічога дзіўнага.

[Ад ням. Stück.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

БЕШАНКО́ВІЦКАЯ КЕРА́МІКА , традыцыйныя ганчарныя вырабы рамеснікаў з г.п. Бешанковічы Віцебскай вобл. Вядомая са стараж. часоў. У 1930-я г. працавала каля 30 майстроў«паліўнікаў», якія выраблялі паліваны посуд (гаршкі, гарлачы, збаны, слоі, міскі, глякі, цукарніцы і інш.). Бешанковіцкая кераміка вылучалася простымі геам. формамі, светла-чырвоным колерам, амаль поўнай адсутнасцю дэкору (зрэдку ўжываўся геам. штамп), разнастайнымі памерамі, у залежнасці ад якіх вырабы мелі розныя назвы: 10-літровы гаршчок называўся «штука», 5-літровы — «пугар», 2,5-літровы — «пяцярык», літровы — «семярык» і г.д. 100 «штук» складалі камплект. Была пашырана вытв-сць цацак. У 1934 створана арцель, пазней — прамкамбінат (існаваў да 1945). У 1950—70-я г. промыслам займаліся асобныя майстры, сярод якіх А.С.Бельскі, Т.Дз.Балтовіч.

У.В.Угрыновіч.

т. 3, с. 134

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

худо́жество ср.

1. (искусство) уст. маста́цтва, -ва ср.;

2. (искусность) уст. майстэ́рства, -ва ср.;

3. (проделка) разг. вы́брык, -ка м., мн. шту́кі, род. штук, ед. шту́ка, -кі ж.;

э́то всё его́ худо́жества гэ́та ўсё яго́ вы́брыкі (шту́кі);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Праку́да ’ахвотнік да свавольстваў, розных штук; гарэза; смешны’ (ТСБМ, Нас., Бяльк., Касп., Гарэц.), ’кемлівы’ (Нас.), ’незвычайная з’ява’ (Яруш., Нас.), ’насланнё, вера ў забабоны’, (Сцяшк. Сл.), ’надакучлівы’ (Сл. ПЗБ), праку́днік, ‑ніца, праку́дны. Рус. проку́да ’бязглуздая выхадка; шкода; прайдзісвет’, кудь ’злы дух, вядзьмарства, чары’, ц.-слав. прокуда ’вядзьмарства’, серб. дыял. проку̏да ’нягоднік’, балг. проку́да ’дрэнная звычка; выгнанне з роднага месца’, ст.-слав. прокуда ’сорам, ганьбаванне’, прокоудити ’ганьбіць; рабіць шкоду’. Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад праку́дзіць ’гарэзнічаць, вычвараць’, параўн. рус. проку́дитъ ’тс’, польск. przekudzic ’псаваць; дакучаць’, балг. проку́дя ’рабіць выгнанцам; праганяць’, ст.-слав. коудити, коуждѫ ’караць, асуджаць, ганьбаваць’. Да незафіксаванага *кудзіць (гл. кудзеснік), што ўзыходзіць да прасл. *kuditi. Гл. Фасмер, 3, 374, з літ-рай.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)