◎ На́жа ’удача’ (ТС), на́джа ’надзея, спадзяванне’ (драг., З нар. сл., столін., Нар. лекс.; лунін., Шатал.), параўн. пена‑ джэно ’нечакана, неспадзявана; незнарок’ (ТС). Праславянскі дыялектызм *nadja? Параўн. серб.-харв.на́да ’надзея, спадзяванне’, славен.nȃda ’тс’. Гл. надзёя. Не выключана, што аналізуемае слова з’яўляецца аддзеяслоўным назоўнікам ад на́дзіцца ’спадзявацца, чакаць’ або на́дзіць ’вабіць, прыманьваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
prosperity
[prɑ:ˈsperəti]
n., pl. -ties
1) дабрабы́т -у, даста́так -ку m.; бага́цьце n.
2) шча́сьце n., уда́чаf., по́сьпех -у m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Tréffer
m -s, -
1) папада́нне; прабо́іна; спарт. гол
éinen ~ erzíelen — забі́ць гол
éinen ~ éinstecken — прапусці́ць гол
2) вы́йгрыш; уда́ча
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
assured
[əˈʃʊrd]1.
adj.
1) пэ́ўны, запэ́ўнены
Success is assured — Уда́ча запэ́ўненая
2) пэ́ўны сябе́; адва́жны
3) застрахава́ны
2.
n.
застрахава́ны -ага m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
fortune[ˈfɔ:tʃu:n]n.
1. шча́сце, уда́ча
2. лёс;
tell smb.’s fortune прадка́зваць каму́-н. лёс
3. (вялі́кае) бага́цце;
be worth a fortune каштава́ць шмат гро́шай;
fame and fortune сла́ва і бага́цце;
make a fortune разбагаце́ць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
◎ Наўда́ку ’наўрад, наўрад ці’ (Нас., Яруш., Растарг., Юрч.), ’наўрад, малаверагодна, на ўдачу’ (Гарэц., Бяльк.), наўдачу ’тс’ (Яруш., Нас.). Да удацца, удача (гл.), заканчэнне -/сі/, відаць, пад уплывам іншых прыслоўяў, дзе яно адлюстроўвае канчатак род.-месн. скл. назоўнікаў на -къ (гл. Карскі 2-3, 69), паколькі назоўнікаў тыпу *удак няма; няправільна збліжаецца з наўда ’карысць, маёмасць; асаблівасць, важнасць’ (гл.) на аснове значэння ’нічога асаблівага, нічога важнага’, перш за ўсё па лінгвагеаграфічных меркаваннях (параўн. Арашонкава і інш., БЛ, 3, 1973, 31).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пай1 ’доля, якая ўносіцца ў капітал якога-н. таварыства кожным яго ўдзельнікам’ (ТСБМ); у дыялектах часцей па́йка ’тс’, таксама ’надзел зямлі’ (Сл. ПЗБ), ’шчасце, удача’ (Бяльк.). Рус.пай, укр.пай ’тс’. Запазычанне з цюрк. моў: тур., крым.-тат., тат.pai ’частка, участак, пай’ (Радлаў, 4, 1118; Міклашыч, 230; Праабражэнскі, 2, 5; Фасмер, 3, 187).
Пай2 ’выбітае, вытаптанае месца (на лузе, у полі і інш.), паёваць ’талаваць, нішчыць’ (ТС). Няясна. Відаць, да пай1, праз значэнне ’ўчастак зямлі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
powodzenie
powodzeni|e
н.удача, поспех;
z ~em — з поспехам; паспяхова;
życzyć ~a — жадаць удачы (поспеху);
nie mieć ~a — не мець поспеху;
~a! — удачы!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Бядры́нец ’расліна Pimpinella saxifraga L.’, рус.бедрене́ц, укр.бедринець, бедрець, бедренець і інш. (Макавецкі, Sł. botan., 269), польск.biedrzeniec, чэш.bedrník, bederník, bedernica (дыял.), серб.-харв.бѐдринац. Прасл., мабыць, *bedrьnьcь, да *bedro ’сцягно’ (расліна ўжываецца ў народнай медыцыне — павівальнай справе). Махэк₂, 50. Іншыя версіі ў Фасмера, 1, 142–143. Параўн. яшчэ Балейкі, SSlav., 5, 182–183. Лант (Language, 28, 128–133), спасылаючыся на ст.-слав.бедръно, зыходзіць з *bedrьnъ ’багаты’, якое адпавядае санскр.bhadraḥ ’удача, шчасце; спрыяльны’ (< і.-е.*bhed‑r‑).