ве́ча, ‑а, н.
Гіст. Сход, на якім вырашаліся грамадскія і дзяржаўныя справы ў некаторых гарадах Старажытнай Русі. Полацкае веча.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гры́ўня, ‑і; Р мн. грывень і грыўняў; ж.
1. Гіст. Грашовая адзінка ў Старажытнай Русі — злітак серабра вагон каля фунта.
2. Гіст. Сярэбранае або залатое ўпрыгожанне, якое насілі на шыі ў Старажытнай Русі.
3. Уст. Дзесяцікапеечная манета. Пасажыры купляюць, спяшаюцца, соваюць дзецям пятакі, грыўні, на хаду кідаюць ягады ў рот. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паса́днік, ‑а, м.
Гіст. Намеснік князя для кіраўніцтва горадам, вобласцю або выбраны вечам правіцель горада ў Старажытнай Русі. Княжацкі пасаднік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чалабі́тная, ‑ай, ж.
Гіст. Прашэнне або скарга, якая падавалася на імя цара ці мясцовым уладам у дапятроўскай Русі. Падаць чалабітную.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кабала́, -ы́, ж.
1. У старажытнай і сярэдневяковай Русі: даўгавое абавязацельства, якое ставіла пазычальніка ў асабістую маёмасную залежнасць ад пазыкадаўцы, а таксама сама гэта залежнасць (гіст.).
2. перан. Поўная залежнасць ад каго-н.; прыгнёт.
Трымаць у кабале.
|| прым. каба́льны, -ая, -ае.
Кабальная залежнасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
це́рам, -а, мн. -ы́ і (з ліч. 2, 3, 4) це́рамы, церамо́ў, м.
1. У Старажытнай Русі: высокі багаты дом у выглядзе вежы.
2. Пра высокі, прыгожы драўляны дом.
Не дом, а ц. пабудаваў!
|| памянш. церамо́к, -мка́, мн. -мкі́, -мко́ў, м.
|| прым. це́рамны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
а́мфара, ‑ы, ж.
Вялікая звужаная ўніз круглая пасудзіна з дзвюма ручкамі і вузкім горлам. Была пашырана ў антычным свеце і ў Кіеўскай Русі.
[Лац. amphora з грэч.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ваяво́дства, ‑а, н.
1. Адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў Старажытнай Русі, якой кіраваў ваявода, і адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў сучаснай Польшчы.
2. Гіст. Пасада ваяводы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчарбі́ць, шчарблю, шчэрбіш, шчарбіць; незак., што.
Рабіць зазубрыны, шчарбіны на чым‑н. Іх [мячы] крыжаносцы на Русі шчарбілі, — З рук выбітыя, засталіся каля вежы. Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)