◎ Плу́стаць ’бадзяцца невядома дзе, марма хадзіць’ (рагач., Рам. 3), рус. бранск. плу́стать ’бадзяцца без справы’. Узнікла ў выніку кантамінацыі лексем плутщъ/плутатъ і плусшпь ’блудзіць, ехаць не той дарогай’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прынапу́траны ’расфранчаны, адзеты па-святочнаму’ (рагач., Нар. Гом.). Прэфіксальнае ўтварэнне да незафіксаванага *напу́траны ’напудраны’ з распадабненнем выбухной групы ‑др‑, параўн. аналагічныя ўтварэнні рус. дыял. принапу́трить ’напудрыць’, принапу́дрить ’тс’, принапу́дриться ’напудрыцца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мя́дліца 1 ’мялка’ (беласт., Сл. ПЗБ). З польск. międlica ’тс’. г
◎ Мядлі́ца 2 ’мятліца, метлюжок звычайны, Poa trivialis L.’ (рагач., Мат. Гом.). Да мятліца (гл.). Мена т > д выклікана звонкасцю санорных.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Піта́цельны, у спалучэннях: пітацельпэ, пітацельно горла, піпюцельное, штапельная горла ’стрававод’ (ваўк., нясвіж., рагач., лун., ЛА, 1). З рус. питательный ’(горла) якое насычае’ < питатель ’той, хто дае ежу, насычае’. Да нітавацца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мосны 1 ’здаровы’ (Рам. 1; рагач., Нар. Гом.). Да моцны, моц (гл.). Аб мене ц > с гл. Карскі, 1, 362–363.
Мосны 2 ’мошчаны’ (Крыў., Са сл. Дзіс.). Да мост, масці́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Во́лік 1 ’рагач, рагаты жук’ (Дэмб., 2; Ліс.). Укр. во́лик жук-насарог’. Да вол (гл.); названы, відавочна, па знешняму выгляду, па наяўнасці рагоў.
Во́лік 2 ’гультай’ (З нар. сл.). Няясна. Да воля, вольніца?
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лізе́рка ’лінія, граніца дзялянкі ў лесе’ (рагач., Сл. паўн.-зах.), рус. арл. лизёрка, бран., разан. лизирка ’вузкая прасека’ — у выніку распадабнення віру слове візірка (гл.). Тое ж і ў разан. лизирсвизир (гл. візір]).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыру́б ’прыбудова да хаты’ (Мат. Маг.), прырубкі ’сцены паміж вокнамі’ (рагач., Сл. ПЗБ). Рус. дыял. прируб ’прыбудова з бярвення, прырубленая да хаты, іншай пабудовы’, прирубка ’тс’, укр. прируб ’прыбудова’. Вытворныя ад прырубіць < рубіць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разу́ха, разу́шка ’асака’ (Сл. ПЗБ, Юрч.), рэзу́ха ’тс’ (ТС), разу́чы ’калючы (пра траву)’ (рагач., Сл. ПЗБ), укр. різу́ха ’водная расліна Najas L.’ польск. rzeżucha ’асака, Carex L.’ Ад рэ́заць (гл.), параўн. Брукнер, 475–476.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тапчэ́й зневаж. ’пра таго, хто паволі, марудна ходзіць’ (рагач., Сл. ПЗБ). Утварэнне ад таптаць 1 (гл.) з суф. ‑эй, што абазначае асобу па схільнасці да пэўнага дзеяння з экспрэсіяй асуджэння (Сцяцко, Афікс. наз., Зб).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)