1. -а, мн. званы́, -о́ў. Ударны сігнальны падвясны інструмент (з медзі або меднага сплаву) у форме пустога ўсечанага конуса з падвешаным усярэдзіне ўдарнікам (языком).
Царкоўны з.
Пажарны з.
Званіць ва ўсе званы (таксама перан.: расказваць усім пра што-н.).
2. -у. Гук, які ўтвараецца гэтым інструментам, а таксама металічнымі або шклянымі прадметамі пры ўдары.
З. касы.
З. шклянак.
3. -у, перан. Погаласкі, плёткі.
Нечага было разносіць такі з. па сяле.
|| прым.зво́навы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рука́ў, -кава́м., в разн. знач. рука́в;
р. паліто́ — рука́в пальто́;
пажа́рны р. — пожа́рный рука́в;
р. ракі́ — рука́в реки́;
◊ закаса́ўшы рукавы́ — засучи́в рукава́;
спусці́ўшы рукавы́ — спустя́ рукава́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
рука́ўм
1. (адзення) Ärmel m -s, -;
2. (ракі) Flúss¦arm m -(e)s, -e;
3. (труба, кішка) Rohr n -(e)s, -e; Schlauch m -(e)s, Schläuche;
пажа́рны рука́ў Féuerwehrschlauch m, Sprítzschlauch m
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ка́тарIм Kútter m -s, -;
тарпе́дны ка́тар Torpédoschnellboot n -(e)s, -e;
прагу́лачны ка́тар Fáhrgastschiff n -(e)s, -e;
рыбало́ўны ка́тар Físchkutter m;
пажа́рны ка́тар Féuerlöschboot n;
ка́тар на падво́дных кры́лах Trágflügelboot n
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
рука́ў, ‑кава, м.
1. Частка адзення, якая пакрывае руку ці частку рукі. Ціха падпоўз Міколка да машыніста, асцярожна таргануў яго за рукаў.Лынькоў.[Тамаш] схаваў пальцы рук у рукавы і зарагатаў.Чорны.
2. Адгалінаванне, якое адыходзіць ад галоўнага вусця ракі. З рукава рэчкі, падхопленая струменем, плыла некім сарваная галоўка лілеі.Арочка.Яшчэ дзесятак метраў быстрыні і рукавы рэчкі, вырваўшыся з-за вострава на шырыню, злучыліся.Брыль.
3. Труба ці кішка для адводу вадкасцей, газаў, сыпучых целаў. Пажарны рукаў. □ Па рукаве з каменных жорнаў Плыла бялей за снег мука.Астрэйка.
•••
Закасаўшы рукавыгл. закасаўшы.
Рукавом закусіцьгл. закусіць.
Смяяцца ў рукаўгл. смяяцца.
Спусціўшы рукавыгл. спусціўшы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
posterunek, ~ku
posterun|ek
м.
1. пост;
rozstawić ~ki — расставіць пасты;
~ek straży pożarnej — пажарны пост;
2. участак (паліцэйскі), аддзяленне (міліцыі), пастарунак;
stracony ~ek — безнадзейная справа
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
або́з, ‑у, м.
1. Чарада фурманак, падвод з людзьмі або паклажаю ў дарозе. Ехаць у абозе. □ Гадзіны ў дзве папоўдні цэлы абоз сялянскіх фурманак, наладаваных жыўнасцю, прадуктамі і фуражом, выехаў з вёскі.Колас.
2. Сукупнасць транспартных сродкаў спецыяльнага прызначэння. Пажарны абоз. □ Пачалося наступленне. Па шашы ў напрамку фронту ішлі нашы штабы і абозы з раненымі, абапал, па ўзгорках баявыя часці.Няхай.
•••
Чырвоны абоз — абоз, які арганізоўваўся сялянамі для здачы збожжа па цвёрдых цэнах на дзяржаўныя ссыпныя пункты. Плывуць па шляхах Беларусі Абозы чырвоныя з хлебам.Купала.
Выгнаць (пагнаць) у абоз — прымусіць каго‑н. з яго транспартнымі сродкамі несці службу ў вайсковым абозе. Але аднойчы зранку легіянеры выгналі яго ў абоз.Чорны.
Ехаць (паехаць) у абоз — быць мабілізаваным у вайсковы абоз. Вось чаму зімой і ўлетку Я ў абоз так езджу рэдка.Крапіва.
Цягнуцца (плесціся, адседжвацца) у абозегл. цягнуцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аўтамабі́льмÁuto n -s, -s; Kráftwagen m -s, -, Kráftfahrzeug n -(e)s, -e; Wágen m (разм);
го́начны аўтамабі́ль Rénnwagen m;
грузавы́ аўтамабі́ль Lástkraftwagen m, Lkw m -s, -s;
легкавы́ аўтамабі́ль Persónen(kraft)wagen m, Pkw m -s, -s;
пажа́рны аўтамабі́ль Féuerwehrwagen m, Féuerwehrauto n;
аўтамабі́ль ху́ткай дапамо́гі Réttungswagen m;
аўтамабі́ль-смеццяво́з Müllabfuhrwagen m; Müllauto n;
аўтамабі́ль-самазва́л Kípper m -s, -, Kíppfahrzeug n -(e)s, -e
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)