пандэмі́я

(гр. pandemia = увесь народ)

больш шырокае, чым пры эпідэміі, распаўсюджванне якой-н. інфекцыйнай хваробы, якая ахоплівае цэлыя краіны, нават мацерыкі.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

эклекты́зм

(фр. éclectisme, ад гр. eklektikos = які выбірае)

механічнае аб’яднанне розных, часта нават супрацьлеглых прынцыпаў, поглядаў, мастацкіх элементаў і г. д.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

нат,

Разм. Скарочаная форма слова «нават».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Нат (наʼт) ’нават’ (Гарэц., ТСБМ, ТС). Скарочана ад на́ват (гл.), што ў сваю чаргу з польск. nawet (< na wet ’напаследак’, ад сярэдневяковага ням. wet, сучаснага Wette ’заклад, пары’), не раней XVII ст., параўн. у Бярынды: Ла́комый на веты на канфекты (’на дэсерт’). Паводле Карскага (1, 337), праз стадыі наэ́т — на́ат, зафіксаваныя ў Федароўскага. З бел. нат > літ. net ’тс’, збліжанае народнаэтымалагічна з формамі з адмоўем ne‑, гл. Трубачоў, Зб. Курыловічу, 334.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Бурды́хнуцца ’ўпасці’. Гл. бурды́к! Абодва словы, мабыць, гукапераймальнага паходжання. У словах гэтага тыпу часта сустракаюцца «суфіксальныя» элементы велярныя, якія чаргуюцца (k ∼ g ∼ cx, а нават з «палаталізацыяй»: бурды́ц!).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Мышапор ’праныра, які можа знайсці ўсё, нават добра схаванае’ (маладз., Янк. Мат.; віл., Нар. сл.), ’дзіцё, якое поркаецца ў матчыных сховах’ (КЭС, лаг.). Да мыш і поркацца (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ардына́рны

(лац. ordinarius = звычайны)

1) які нічым не вызначаецца, звычайны, нават пасрэдны (а. чалавек);

2) уст. штатны;

а. прафесар — прафесар, які кіраваў кафедрай (параўн. экстраардынарны 2).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

міргну́ць

1. zwínkern vi, blínzeln vi;

2. (зрабіць знак) zúblinzeln vi (каму-н D);

◊ ён на́ват во́кам не міргну́ў er hat mit kéiner Wímper gezúckt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

mince​2 [mɪns] v.

1. крышы́ць, рэ́заць на дро́бныя кава́лачкі; прапуска́ць праз мясару́бку

2. дро́бненька ту́паць, ступа́ць

♦

not mince one’s words гавары́ць адкры́та, шчы́ра (нават і крыўдныя рэчы)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Анда ’адна’ (Дзмітр.). Магчыма, памылка друку — перастаноўка н — д ці вынік асіміляцыйна-дысіміляцыйных працэсаў: дн > нн > нд. Калі значэнне ’вось, нават’, магчыма, з літ. añdai (гл. Тапароў, Балтийские яз., 44).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)