◎ Падчапе́ха ’лучынны кош’ (Касп.). Да Надчапіць < чап- ляць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ко́шык ’від жаночай прычоскі’ (Мат. Гом., Сцяшк.). Да кош (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Зо́бка ’аброчная торба’ (Сцяц.). Рус. арл., свярдл., бранск. зобка ’кош’. Ад зоб (гл.) з суфіксам ‑к‑а; значэнне: ’зерне (корм)’ > ’месца для корму’ > ’кош’ > ’торба’. Аналагічнае развіццё значэння ў лат. zebenieks ’торба з аўсом для каня’. Сцяцко, Словаўтв., 109.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дабра́ць, -бяру́, -бярэ́ш, -бярэ́; -бяро́м, -бераце́, -бяру́ць; -бяры́; -бра́ны; зак., каго-што і каго-чаго.
1. Сабраць дадаткова, да поўнай меры.
Д. ягад у кош.
2. Выбіраючы, знайсці патрэбнае.
Д. крэсла да гарнітура.
Д. матэрыі на сукенку.
3. Завяршыць набор чаго-н. (кнігі, артыкула і пад.).
Д. кнігу.
|| незак. дабіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
грузд (род. грузда́) м., бот. груздь;
◊ назва́ўся ~до́м, лезь у кош — посл. назва́лся груздём, полеза́й в ку́зов
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
назва́цца сов., в разн. знач. назва́ться;
◊ назва́ўся груздо́м, лезь у кош — посл. назва́лся груздём, полеза́й в ку́зов
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ко́шычак ’задняя лапка пчалы’ (Мат. Гом.). Параўн. карзіначка ’тс’. Да кош 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
kosz
м.
1. кош;
kosz na papiery — кош для папер;
kosz na śmieci — кош для смецця; сметніца;
2. спарт. баскетбол;
kosz plażowy — пляжны баскетбол;
grać w ~a разм. гуляць у баскетбол;
zostać na ~u — застацца ні з чым;
dostać ~a — атрымаць адмову (пры сватанні)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
◎ Кушы́цы ’два кіі, на якія чаплялі ніт’ (Нар. лекс.). Відаць, да кашыцы. Гл. кош.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
аблу́біца, ‑ы, ж.
Абл. Лубяны абруч у ручных жорнах; бакавая сценка кругом жорнаў у млыне, дзе сыплецца мука. Там [у млыне] акрамя каменя была многа незвычайнага: і велізарнае кола з зубамі, і кош з жытам, аблубіца і іншыя цудоўныя рэчы. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)