Капа́льня ’руднік’, ’кар’ер, месца, дзе капаюць гліну, пясок, вапнавы камень і інш.’ (ТСБМ, Нас.), навагр., астрав. ’шахта’ (Сл. паўн.-зах.). Укр.копа́льня. Відавочна, запазычанне з польск.kopalnia ’шахта’, якое ўтворана ад kopać ’капаць’ на ўзор лац.fodīna ’тс’ < fodere ’капаць’ (Слаўскі, 2, 451–452). Сюды ж астрав.капальнякі́, воран.капаня́к ’драўніна, якую выкарыстоўваюць у шахтах для ўмацавання лавы’ (Сцяшк.).
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
◎ Плі́тніца1 ’куча камення’ (шчуч., Сл. рэг. лекс.). Да пліта ’камень’ (гл.) і суф. ‑ніц‑а (Сцяцко, Афікс. наз., 164).
◎ Плі́тніца2 ’цагельня’ (добр., Мат. Гом.). Да пліта ’цэгла’, якое сустракаецца ўжо ў XII ст. (Кірыла Тураўскі) і, відаць, узыходзіць да ст.-грэч.πλίνθο, ’плоская цэгла, плінфа’ і суф. ‑иіц‑а са значэннем месца. Параўн. рус.пск.платня ’месца, кар’ер, дзе з горных парод здабываюць пліты’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
łom, ~u
м.
1. лом (інструмент);
2. збор. лом, ламачча;
3. ~y мн. каменяломня; кар’ер
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
quarry
I[ˈkwɑ:ri]1.
n., pl. -ries
каменяло́мня f.; кар’е́р -у m.
2.
v.
1) здабыва́ць каме́ньне ў каменяло́мні
2) капа́цца, ры́цца ў кні́гах, вышу́кваць што-н.
II[ˈkwɑ:ri]
n., pl. -ries
зьверына́, на яку́ю палю́юць; здабы́ча f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Баю́ра ’лужына’ (Сцяшк. МГ), баю́рына ’кар’ер, запоўнены вадой’ (Жд.), гл. яшчэ Яшкін. Укр.баю́ра, балю́ра, баню́ра, банюр, байо́ро ’вялікая, глыбокая лужа; ямка ў земляной падлозе’. Польск.bajor ’сажалка’, bajoro ’тс’, bajura, bejura ’лужына’, bániory ’глыбокія месцы ў вадзе’, bonior, banior ’глыбіня ў рэчцы, вір’. Сувязь з ням.Weiher ’сажалка’ (г. зн. запазычанне з ням.) вельмі няпэўная. Слаўскі (1, 26) думае пра *bańor(o) < bańa (з дыялектным nʼ > j > lʼ). З геаграфічных меркаванняў (у бел. і ўкр. мовах, галоўным чынам у заходніх гаворках) выходзіць, што бел. і ўкр. словы ўзяты з польскай мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
pit1[pɪt]n.
1.я́ма (у розных знач.);
Dig a pit and bury the rubbish in it. Выкапай яму і закапай у яе смецце.
2. ша́хта; кар’е́р
3.theatre арке́стравая я́ма
4. the pitBrE, dated за́днія рады́ партэ́ра
♦
dig a pit for someone капа́ць я́му каму́-н.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
kopalnia
ж. шахта, руднік, капальня; рудня;
kopalnia węgla — каменнавугальная шахта;
kopalnia soli — саляная капальня;
kopalnia złota — капальня золата;
kopalnia odkrywkowa — кар’ер; разрэз;
kopalnia wiedzy — крыніца ведаў
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ВЫ́ЛЧАЎ Найдан Станеў
(н. 30.8.1927, в. Брэстніца Ловецкай акругі, Балгарыя),
балгарскі паэт, перакладчык, грамадскі дзеяч. Скончыў Сафійскі ун-т (1951). З 1996 саветнік па культ. пытаннях пасольства Рэспублікі Балгарыя ў Мінску. Друкуецца з 1946. Аўтар зб-каў «На паўднёвай граніцы» (1953), «Стракатая палітра» (1960), «Паўночнае святло» (1965), «Луна-парк» (1970), «Сняжынкі» (1975), «Гіганцкі слалам» (1986), «Далёкі дзень» (т. 1—2) і «Пяшчотная жонка» (абодва 1987), «Фракійская фрэска» (1995) і інш., кн. нарысаў «Беларуская бяроза» (1978). Яго лірыка адметная шчырасцю пачуцця, лірызмам, маляўнічасцю дэталей, уменнем тонка перадаць перажыванні сучасніка. Пісаў артыкулы пра сучасную бел. л-ру і балгара-бел. сувязі. Перакладаў на балг. мову творы Я.Купалы, Я.Коласа, М.Багдановіча, А.Куляшова, М.Танка, П.Панчанкі, У.Караткевіча, В.Быкава («Знак бяды», «Кар’ер», «Аблава» і інш.), А.Дударава і інш. На бел. мову творы Вылчава перакладалі А.Астрэйка, М.Танк, Р.Барадулін, Г.Бураўкін, Н.Гілевіч і інш.