ВАРВАРЫ́ЗМ

(ад грэч. barbarismos іншамоўны),

запазычанае слова ці выраз, якія ў бел. мове не асвоены або асвоены часткова (пераважна графічна). Вылучаюцца агульныя і індывідуальныя. Агульныя варварызмы выкарыстоўваюцца пастаянна і могуць паўтарацца ў розных тэкстах: cito — тэрмінова (у медыцыне), tête à tête — з вока на вока. Індывідуальныя сустракаюцца пераважна ў мове маст. л-ры для стварэння мясц. каларыту; яны звычайна не паўтараюцца і не выходзяць за межы аднаго твора: «Звон кафедральны кліча на Ave» (М.Танк), «Згодны... Суцінку!.. Лайёт!..» — загуло ў натоўпе» (П.Броўка).

Л.І.Бурак.

т. 4, с. 8

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

agreeable

[əˈgri:əbəl]

adj.

1) прые́мны

a charming and agreeable young man — мі́лы й прые́мны малады́ чалаве́к

2) згаво́рлівы; памярко́ўны; зго́дны

agreeable to the suggestion — зго́дны на прапано́ву

3) адпаве́дны

music agreeable to the occasion — му́зыка, адпаве́дная для наго́ды

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

corresponding

[kɔrəˈspɑ:ndɪŋ]

adj.

1) зго́дны, падо́бны; адпаве́дны

2) які́ пі́ша лісты́

a corresponding secretary — сакрата́р, які́ вядзе́ лістава́ньне

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

arithmetical

[,ærɪӨˈmetɪkəl]

adj.

1) арытмэты́чны

2) зго́дны з пра́віламі арытмэ́тыкі

arithmetical mean — сярэ́дняе арытмэты́чнае

arithmetical progression — арытмэты́чная прагрэ́сія

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

harmonious

[hɑ:rˈmoʊniəs]

adj.

1) зго́дны, дру́жны

2) сула́дны; стро́йны, гармані́чны (пра сьпеў, му́зыку)

3) стро́йны, мілагу́чны; зла́джаны (пра галасы́, верш)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

зго́дна, прысл. і прыназ.

1. Прысл. да згодны (у 3–6 знач.).

2. прысл. У знак згоды; сцвярджальна. Капітан усміхнуўся і згодна кіўнуў галавой. Алешка.

3. прыназ. з Д. У адпаведнасці з чым‑н. Згодна загаду. Згодна абавязку. Згодна ўказу. □ [Андрэй] намагаецца ўспомніць, якія словы павінен сказаць далей згодна плану, што распрацоўваўся шэсць гадоў. Мехаў.

4. прыназ. з Т. Тое, што і згодна (у 3 знач.). [Вушман:] Генерал Готберг з’явіўся згодна з вашым загадам. Кучар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

willing

[ˈwɪlɪŋ]

adj.

1) зго́дны

He is willing to wait — Ён зго́дзен пачака́ць

2) ахво́тны, ахво́чы

a willing worker — ахво́чы рабо́тнік

3) схі́льны

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

agreed

[əˈgri:d]

adj.

зго́дны; дамо́ўлены за агу́льнай зго́дай

Are you all agreed? — Ці вы ўсе́ зго́дныя?

to pay the agreed price — заплаці́ць дамо́ўленую цану́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Venter cibi avidus praecepta non audit

Галодны страўнік не слухае павучанняў.

Голодный желудок не слушает наставлений.

бел. Салаўя байкамі не кормяць. Галоднаму і ў галаву нічога не ідзе. Чалавек галодны да нічога не згодны/не годны.

рус. У голодного брюха нет уха. Брюхо ‒ глухо: словом не уймёшь (что ни говори, а корми). С разговоров сыт не будешь. Нет у брюха уха.

фр. Ventre affamé n’a pas d’oreilles (У голодного живота нет ушей).

англ. A hungry belly has no ears (У голодного живота нет ушей).

нем. Der hungrige Bauch hat keine Ohren (У голодного живота нет ушей).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Справядлі́вызгодны з правам, праўдай, аб’ектыўнымі фактамі; праўдзівы’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Ласт.; ашм., Стан.; Бяльк.), ‘праўдзівы, чэсны, правільны’ (Сл. ПЗБ), ‘сапраўдны’: справедлі́вы грыб ‘баравік, Boletus edulis Bull.’ (Пятк. 2, ЛА, 1), ст.-бел. справедливъ ‘праведны, праўдзівы, міласцівы’ (Альтбаўэр). Паводле Борыся (571), усходнеславянскія словы (укр. справедли́вий, рус. справедли́вый) з польск. sprawiedliwy, якое, у сваю чаргу, з чэш. spravedlivу́; апошняе з больш ранняга spravedlný пад уплывам прыметнікаў на ‑dl‑ivý (тыпу mlčedlivу́ ‘ціхі, маўклівы’), дэрывата ад назоўніка sprava ‘справа’, якое ад *praviti (гл. правіць). Гл. яшчэ Кохман, Stosunki, 127–129; Віткоўскі, Зб. Ліміту, 178; Басай-Сяткоўскі, Słownik, 335 (“nie jest to formacja prasłowiańska”).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)