Загне́т ’прыпечак’, загне́тка, загне́так. Рус. дыял. загне́т, загнёт, загне́та, загне́тка, загне́ток ’тс’, ’месца ў вусці печы для захавання жару і г. д.’, укр. загніт ’вуголле для зарумяньвання хлеба’ (Грынч.). Ст.-рус. (XVII ст.) загнѣта ’пярэдняя частка, вусце печы’. Усх.-слав. аддзеяслоўны назоўнік ад прэфіксальнага *загнѣтити (за + гнѣтити, вядомае ў помніках з XII ст.) ’запальваць, распальваць’, утвораны альбо з дапамогай асноваўтвараючага галоснага, альбо з суфіксам (‑ък‑). Першапачаткова, відаць, ’жар, вуголле, што захоўваліся для запальвання («запал»)’. Прасл. gnětiti ’распальваць’ рэканструюецца на базе серб.-харв. нетити, славен. nétiti, чэш. nítit, польск. niecić, ст.-рус., ц.-слав. гнѣтити, рус. дыял. гнети́ть ’распальваць, запальваць’, укр. гніти́ти ’падрумяньваць (хлеб)’. Прасл. параўноўваюць са ст.-прус. knaistis ’пажар’, ст.-в.-ням. gneista ’іскра’. Бернекер, 1, 312; Трубачоў, Эт. сл., 6, 168; Фасмер, 1, 421; Рудніцкі, 1, 657; Махэк₂, 400; Скок, 1, 379. Выказваецца думка (Трубачоў, Скок, Махэк) аб сувязі з дзеясловамі са значэннем ’церці’ (ст.-в.-ням. gnîtan). Махэк звязвае з гняды. Але магчымы і больш шырокія параўнанні: з гнеў, гніць, гной, а магчыма, і гнясці, якія семантычна верагодна звязваюцца з агнём, жарам, а таксама з трэннем. Параўн. гніць, гной, а таксама гнусны (а магчыма, і гніда), што зводзяцца да і.-е. кораня *ghen‑ ’расціраць, раздзіраць’. Покарны, 1, 437; Трубачоў, 6, 174; Булахаў, Веснік БДУ, 1972, 2, 66–67.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

zagrzewać

незак.

1. саграваць; падаграваць, грэць;

2. do czego перан. натхняць; запальваць; уздымаць на што;

zagrzewać do walki — уздымаць на барацьбу

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

entzünden

1.

vt запа́льваць, падпа́льваць

2) перан. распа́льваць (пачуцці)

entzündet sein — мед. быць запа́леным

2.

∼

(sich) 1) загара́цца, успы́хнуць

2) мед. запаля́цца

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

пры́цемак, ‑мку, м.

Паўзмрок, паўцемра адразу пасля захаду сонца або перад усходам сонца. У ранішнім прыцемку .. [дарога] нагадвала рэчышча, а купкі чорных дрэў здаваліся падобнымі на скалы. Мележ. Улетку на вёсцы спаць кладуцца з прыцемкам. Сачанка. // Паўзмрок, паўцемра ў дрэнна асветленым памяшканні, месцы. — Не спяшайся запальваць агню. Пасядзім лепш у прыцемку. Нашто ж, каб вокны свяціліся. Машара. А ў прыцемку варот, густой імглой прыкрыты, Як здань мінулага, стаіць стары гандляр. Панчанка. Гадзіннік здаўся.. [Валі] прыгажэйшым, як у магазіне, бо там прыцемак кідаў цень на яго беленькі цыферблат. Пестрак.

•••

На прыцемку — адразу пасля захаду сонца або перад усходам сонца. Толькі на прыцемку.. [Насця] пачне гатаваць страву. Жычка. У панядзелак Янка ўстаў на прыцемку. Дамашэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вздува́ть несов.

1. (поднимать дуновением) узніма́ць;

2. безл. (вспухать) успуха́ць, напуха́ць; разно́сіць; (распухать) распуха́ць; (о животе) успу́шваць; (о льде) узніма́ць; см. вздуть​I 2;

3. (разжигать) разг. раздзьму́хваць; (зажигать) запа́льваць;

4. перен. (цены), разг. узніма́ць, наганя́ць; см. взви́нчивать​ 1;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

entflámmen

1.

vt

1) распа́льваць, запа́льваць

2) натхня́ць

j-s Zorn ~ — вы́клікаць гнеў у каго́-н.

2. (sich)

1) загара́цца, успалы́хваць

2) натхня́цца

sich für éine Idée ~ — захапі́цца ідэ́яй

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

light​3 [laɪt] v. (lit or lighted)

1. запа́льваць; запа́львацца;

The fire won’t light. Агонь не распальваецца/не хоча гарэць;

He lit (up) a cigarette. Ён запаліў цыгарэту.

2. асвятля́ць; асвятля́цца;

poorly lit streets дрэ́нна асве́тленыя ву́ліцы;

The room was well lighted. Пакой быў добра асветлены.

light up [ˌlaɪtˈʌp] phr. v. асвятля́ць; асвятля́цца; азары́ць; азары́цца (таксама перан.);

A smile lit up his face. Яго твар асвяціўся ўсмешкай.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

spark

[spɑ:rk]

1.

n.

1) і́скра f.

2) про́бліск -у m.

a spark of light — про́бліск сьвятла́

3) Figur. ка́ліва n.

He had not a spark of interest — Ён ня меў ні ка́ліва зацікаўле́ньня

2.

v.i.

іскры́цца, дава́ць і́скры

3.

v.t.

1) запа́льваць і́скрай

2) Figur. узбуджа́ць (запа́л, акты́ўнасьць)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

zünden

1.

vt запа́льваць; узрыва́ць, падрыва́ць

der Blitz hat gezündet — ад мала́нкі ўзні́к пажа́р

das Béispiel zündet — пры́клад натхнце [захапля́е]

2.

vi запа́львацца, загара́цца, узрыва́цца

das Stréichholz zündet nicht — запа́лка не загара́ецца

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Flámme

f -, -n

1) по́лымя, аго́нь

in ~n stéhen* — пала́ць

in ~n sétzen — запа́льваць

in ~n áusbrechen* — загарэ́цца, успы́хнуць

2) перан. аго́нь, запа́л

Féuer und ~ sein — пала́ць натхне́ннем; (für A) захапі́цца (чым-н.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)