2. Пасадзіць каго‑н., схаваць што‑н. у памяшканні, у тайніку, наглуха заклаўшы муроўкай. Замураваць золата ў сцяне. □ Апавядаў ён, як дзяўчыну замуравалі ў слуп каменны.Дубоўка.
3.перан.Разм. Пакрыць снегам, лёдам; замарозіць. Прачнуўся Лёнька .. Працёр вочы, глянуў на вокны і сам сабе ўсміхнуўся: на шыбах густа разрасліся, як у казцы, белыя папараці — вокны за ноч замураваў мароз.Капыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зала́дзіць1, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., што.
Закласці, закрыць чым‑н. дзірку, адтуліну. Заладзіць дзірку ў плоце.
зала́дзіць2, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак.
Разм.
1.што, сазлучн. «што» і без дап. Пачаць настойліва гаварыць, паўтараць адно і тое ж. — Заладзіў.. адно: «Не паеду, не паеду», — злавалася Насця.Пальчэўскі.
2.(1і2ас.неўжыв.). Пачаць зацяжна ісці (пра дождж), дзьмуць (пра вецер). Бывала, вясной ці ў глыбокую восень як заладзяць дажджы, дык вуліцу так размесіць жывёла, што прайсці ніяк нельга.Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
За́раць ’прыстасаванне для сушкі бобу’ (шчуч., Сл. паўн.-зах.). Параўн. зарадзіць ’закласці ў азярод’: «У зараць убіў калы і палажыў жэрдзя, і зарадзіў боп» (Сл. паўн.-зах.), таму, відаць, зарадзь. Форма гэта — варыянт да азярод (рус.дыял.зоро́д, за́род ’сцірта сена, месца для захавання сена, прыстасаванне для сушкі сена’, зоро́дить ’укладваць снапы ў зород’). Пра адлюстраванне розных ступеней аблаўта і іншыя гіпотэзы гл. азярод. Пачатковае а‑ мела прэфіксальны характар і магло адсутнічаць. Балт. паходжанне недастаткова аргументаванае для азярод (Лаўчутэ, Сл. балт., 137), неверагодна для зараць. Бернштэйн (Фонетика, 152), відаць, справядліва гаварыў пра дублетнасць і.-е.gʼhord‑/ghord‑ і яго прасл. адлюстраванне zord‑/gord‑. Форма за́радзь з націскам на першым складзе другасная: zord‑ > зо́род‑ > зороди́ти > зарадзі́ць > за́радзь. Шахматаў (Очерк древн. периода, 153) адзначае, што, паколькі зарод мае а і ў окаючых дыялектах, магчымы ўплыў прэфікса за‑.
1. Напоўніць грузам; нагрузіць. Загрузіць машыну мяшкамі.// Заняць, заваліць, запоўніць чым‑н. Загрузіць стол кнігамі. □ Усю зіму возяць туды [на рум] калоды і павязуць іх, бывала, столькі, што загрузяць увесь бераг.Колас.
2.перан.Разм. Забяспечыць работай у патрэбнай колькасці. Загрузіць трактары на поўную змену./ Пра чалавека. — Ты не ўяўляеш, як загрузяць цябе, калі тут аграномы, няхай і з сярэдняй адукацыяй, цэняцца, як золата.Хадкевіч.
3.Закласці, засыпаць куды‑н., у што‑н. Загрузіць вугаль у топку. Загрузіць сілас у яму. Загрузіць лён у мачулішча.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Grúndlage
f -, -n асно́ва, ба́зіс, фунда́мент
etw. auf éine néue ~ stéllen — падве́сці но́вую ба́зу пад што-н.
die ~ scháffen* — закла́сці асно́вы
es dient als ~ — гэ́та слу́жыць падста́вай
auf der ~ von (D) — на падста́ве (чаго-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
фунда́ментм
1.буд Fundamént n -(e)s, -e, Gründung f -, -en; Únterbau m -(e)s;
падве́сці фунда́мент untermáuern vt;
пабудава́ць фунда́мент ein Fundamént légen;
2.перан (аснова) Grúndlage f -, -n, Básis f -, -sen;
закла́сці фунда́ментéinen Báustein légen (чаго-н zu D)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
заляпі́ць, ‑ляплю, ‑лепіш, ‑лепіць; зак., што.
1. Запоўніць, замазаць чым‑н. вязкім, ліпкім. Парабкі колькі разоў спрабавалі заляпіць гэтыя бліскучыя літары, але гліна ад ветру трэскаецца і асыпаецца.Бажко.// Закрыць, заклеіць чым‑н. Заляпіць разбітую шыбу паперай.//Разм. Закрыць, закласці чым‑н. Дранкай заляпіў [Сузон] страху на хаце.Галавач.// Наклейваючы што‑н., пакрыць паверхню чаго‑н. Заляпіць усю сцяну афішамі.
2. Абляпіць, пакрыць сабой паверхню чаго‑н. Пакуль Забраліся, снег заляпіў, выбеліў цалкам постаці Прыстрома і Дзераша.Шынклер.
3. і без дап.Разм. Моцна ўдарыць, нанесці ўдар. Заляпіць аплявуху. Заляпіць у вуха.
4.Разм. Рэзка, рашуча зрабіць што‑н.; уляпіць (у 2 знач.). Заляпіць вымову. Заляпіць двойку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
асно́важ
1. Grúndlage f -, -n, Básis f -;
пакла́сці ў асно́ву zu Grúnde [zugrúnde] légen;
быць [ляжа́ць]
у асно́ве (чаго-н) (einer Sáche) zu Grúnde [zugrúnde] líegen*;