1. Старацца задаволіць каго‑н., робячы прыемнае, патрэбнае; дагаджаць. Госцю гадзі, ды і сябе глядзі.Прыказка.
2. Садзейнічаць, спрыяць каму‑, чаму‑н. Ішлі дажджы. І гэта вельмі гадзіла на поле.Чорны.
3.каго. Абл. Наймаць на працу на пэўны час. Стэпа засаб пяць год гадзіла яго пастухом у сваім мястэчку.Гартны.
•••
Гадзіць як благой (ліхой) скуле — вельмі дагаджаць каму‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пэ́цкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
1.ушто, чым. Забруджваць, вымазваць. Калі скажа [маці] Юльцы не пэцкаць спаднічкі, дык якраз прыйдзе запэцканая ў гразь з ног да галавы.Бядуля.[Агата] выцірала кулакамі вочы і пэцкала зямлёю твар.Чорны.
2. і без дап.Разм. Рабіць што‑н. няўмела, неахайна, брудна (пераважна маляваць, пісаць). — Але ж Платон і фарбы набыў не для забавы. Хіба прыемна, калі імі не малююць, а пэцкаюць, — з рэзкасцю адбіў напад Сандро.М. Ткачоў.
•••
Пэцкаць рукіабкаго,абшто — быць замешаным у што‑н. непрыстойнае, нізкае, звязвацца з кім‑н. [Васька:] — Мы заб’ём.. [інжынера]. Вы, старыя, не хочаце пэцкаць аб яго свае рукі, дык мы прыбяром яго.Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Перага́джваць (піріга́джываць) ’псаваць значную колькасць рэчыва, прадметаў’ (Юрч. СНЛ). Да пера- (гл.) і га́дзіць, якое да прасл.*gaditi, gadjǫ ’рабіць паскудным, гнюсным, брыдкім, агідным’ (Махэк₂, 154), параўн. укр.га́дитися ’гадзіцца, выклікаць агіду’, рус.га́дить, ’ванітаваць; сварыцца, лаяць’, га́диться ’псавацца (аб прадуктах)’; ст.-польск.żadać się ’гадзіцца, адчуваць агіду’, в.-луж.žadławić so ’выклікаць агіду’, н.-луж.žadaś se ’адчуваць агіду’, чэш.haditi ’няславіць, ганіць, адракацца’, славен.gaditi ’прыводзіць да грэбавання’, серб.-харв.га̏дити ’пэцкаць, апаганьваць’, макед.гади се ’адчуваць агіду’, балг.гадя ’пэцкаць, забруджваць, ганьбіць’ < і.-е.*gōd‑/*gēd, параўн. літ.gė́da ’сорам’, ст.-прус.gīdan (В. скл.) ’тс’, с.-ням.quad ’благі, мярзотны, агідны’, с.-в.-ням.kōt ’бруд, смецце’, ням.Kot ’тс’ ’кал, памёт’ (< *kvōd, цірольск.kōt ’звер, які выклікае агіду’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мякі́на, мекі́на ’адходы пасля абмалоту і ачысткі зерневых, бабовых культур і льну’ (ТСБМ, Яруш., Грыг., Маш., Бяльк., Бір. Дзярж., Сл. ПЗБ, ТС; бабр., Воўк-Лев.; КЭС, лаг.), ’бесхарактарны чалавек’ (ТС); мякі́нка, мякінны хлеб’, ’хлеб з сумесі жыта, аўса і ячменю’ (Нік. Очерки; ТСБМ), мсцісл.мякі́ніць ’забруджваць мякінай’ (Юрч., Полымя, 7, 1987). Укр.мʼяки́на, рус.мяки́на, польск.miękiny, славен.mekíną ’мякіна’, серб.-харв.мѐкиње ’вотруб’е’, балг.мекина ’мяккая салома’, мʼъки́на, мики́на, мекенице (паўн.-усх.) ’мякіна’. Прасл.mękyna, якое з прыметніка mękъ‑kъ ’мяккі’ (Бернекер, 2, 43; Фасмер, 3, 29; Бязлай, 2, 176). Аб суфіксе ‑ina (< ‑ynʼi) гл. Слаўскі, SP, 1, 140. Сюды ж мякі́ннік (мякы́ннык, мнякэ́ннік); мякі́нніца ’адгароджанае месца на таку, засек у застаронку гумна, куды ссыпаюць мякіну’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ, ТС; КЭС, лаг.; драг., КЭС; бяроз., Шатал.; ашм., Бел. хр. дыял.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Масалі́ць, му́сліць ’слініць, жаваць’ (Сцяшк., Растарг.), масоліць ’забруджваць’, ’жаваць, грызці’ (Нас., Юрч.), масоліцца, ’брудзіцца чым-н. слізкім’, ’поркацца з чым-н.’, ’падсядаць да каго-н., шукаючы прыхільнасці’ (Нас.). Рус.мусо́лить ’смактаць (косці)’, ’весці або абгрызаць што-небудзь вельмі павольна’, ’доўга жаваць бяззубым ротам’, пск., смал.мосо́лить ’пэцкаць, абгрызаць косць’; валаг.моска́лить ’мазаць галаву тлушчам’ (пры москалыга = мосолыга), перм.му́слить, пск., цвяр.мусо́литься ’доўга поркацца з чым-небудзь’, мусля́к ’неахайны, слімак’. Славен.músa, masára ’брудная жанчына’, ’брудная карова’, zamúsati ’пакрыць брудам’, серб.-харв.кайк.musa, musača, zamúsan, mȕsav. Роднаснымі і.-е. адпаведнікамі з’яўляюцца новав.-ням.Schmutz ’бруд’, ст.-в.-ням.muzzan ’чысціць’, ст.-грэч.μύδος ’сырасць, гніль’, ст.-інд.mū́ra ’мача’, авест.mūϑtra‑ ’бруд’, і.-е.*meu‑ ’вільготны, рыхлы, брудны’. Аднак ні словаўтварэнне, ні першасная фанетычная форма застаюцца невядомымі (Праабражэнскі, 1, 571; Фасмер, 3, 16–17; Бязлай, 2, 207).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
dust
[dʌst]1.
n.
1) пыл -у m.
2) Bot. пыло́к -ку́m.
3) аста́нкі, парэ́шткі pl. only, прах -у m.
2.
v.
1) сьціра́ць, зьмята́ць пыл
2) пасыпа́ць (муко́ю, цу́крам, пе́рцам); апыля́ць
3) запы́льваць (-ца), забру́джваць (-ца)
•
- bite the dust
- gather dust
- throw dust in one’s eyes
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)