археа-

(гр. archaios = даўні)

першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «старажытны».

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

шчадрэ́ц, ‑раца, м.

Уст. Даўні звычай адзначаць вечар напярэдадні Новага года; сам гэты вечар. Яшчэ зранку на шчадраца — у дзень перад Новым годам — уся сям’я пачынала займацца куццёю. Якімовіч. // Песня, якая спяваецца ў гэты вечар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ле́ндлер

(ням. Ländler)

даўні сялянскі парны танец у Паўд. Германіі і Аўстрыі, адзін з папярэднікаў вальса.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ме́нтар, ‑а, м.

1. Уст., іран. Настаўнік, выхавальнік, кіраўнік. Мой добры, мой даўні ментар, Настаўнік мае хады. Таўбін.

2. Спец. Чаранок (галінка), які прышчэпліваецца расліне для атрымання ў гібрыдзе якасцей, уласцівых дрэву, з якога ўзяты чаранок.

[Ад імя Ментара — выхавальніка Тэлемака, сына Адысея з паэмы Гамера «Адысея».]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

niepamiętny

даўні; спрадвечны;

od ~ch czasów — з давён-даўна; спрадвеку; спакон веку

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

праці́ўнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Той, хто процідзейнічае каму-, чаму-н., варожа адносіцца да каго-, чаго-н.

П. прымірэння.

2. Вораг, нядобразычлівец.

Гэты чалавек — мой даўні п.

3. зб. Варожыя ўзброеныя сілы, вораг.

Адкрыць агонь па праціўніку.

4. Сапернік у спаборніцтве, барацьбе.

Баксёр лёгка справіўся з праціўнікам.

|| ж. праці́ўніца, -ы, мн. -ы, -ніц (да 1, 2 і 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

археаптэ́рыкс

(н.-лац. archaeopteryx, ад гр. archaios = даўні + pteryks = крыло)

самая старажытная птушка, знойдзеная ў сланцах юрскага перыяду.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

сіцылія́на

(іт. siciliana = сіцылійская)

1) даўні італьянскі танец;

2) васьмірадковая страфа з дзвюма рыфмамі ў сярэдневяковай італьянскай паэзіі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

hoary

[ˈhɔri]

adj.

1) сівы́ (ад ве́ку, ад шэ́рані)

2) стары́, да́ўні, старада́ўны

hoary rules — стары́я пра́вілы

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

verschóllen

a

1) які́ прапа́ў без ве́сткі

2) даўно́ забы́ты, да́ўні

in ~en Zéiten — у да́ўнія часы́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)