асадзі́ць², асаджу́, аса́дзіш, аса́дзіць; аса́джаны; зак.
1. каго-што. Спыніць, прымусіць падацца назад.
А. каня.
2. што. Прымусіць апасці, апусціцца ўніз.
Дождж асадзіў пыл на дарозе.
3. перан., каго-што. Даць адпор каму-н., прымусіць змоўкнуць, змяніць тон, абарваць (разм.).
4. разм. Зваліць ударам.
◊
Асадзі назад! — прыпыніся, дай прайсці; прэч (як патрабаванне пазбавіцца ад каго- ці чаго-н.).
|| незак. аса́джваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
перазда́ць, -да́м, -дасі, -да́сць; -дадзім, -дасце́, -даду́ць; -да́й; -да́дзены; зак., што.
1. Здаць, перадаць у карыстанне што-н. нанава, на іншых умовах.
П. зямлю ў арэнду.
П. пакой.
2. Здаць, раздаць зноў, паўторна (карты).
3. Здаць экзамен, залік паўторна (разм.).
П. фізіку на чацвёрку.
|| незак. пераздава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць; -дава́й.
|| наз. перазда́ча, -ы, ж.
Дапусціць да пераздачы экзаменаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Hálsbruch
Halsund Béinbruch! — разм. бада́й цябе́ лі́ха міну́ла!, дай Бо́жа, каб усё было́ го́жа!
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Пумпы́ська фалькл. ’цыцка’, эўфем. ’палавы орган’: вазьму я быську, ды за пумпыську: а дай, быську, малака! (ушац., Полымя, 2000, 11, 140), рус. смал. пупы́ська ’тс’. Утварэнне з экспрэсіўнай асновай пумп‑, суадноснай з пуп‑, для называння круглых кароткіх прадметаў, параўн. пупы́шка ’мякіш, кончык пальца’ (гл. пупышы).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
густава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; незак.
Абл. Спрабаваць на смак. // Па смаку падыходзіць адно да другога. [Джузепе:] А дай-тка мне, Джакобе, смажаніны, Каб ведаць, як яна густуе З віном вось гэтым. Клімковіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
блага́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Маліць, прасіць, умольваць. Благаюць людзі: — Дай нам рады, Вяль, Ратуй, пагібель нас чакае!.. Зарыцкі. Глядзела [маці] на Хадоську вачамі, поўнымі болю і слёз, божкала, жахалася, благала. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
юна́чы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і юнацкі. Юначы запал. □ Арлы маладыя, Юначая кроў, І радасць вы наша, І наша любоў. Колас. Дай жа, сынку, наглядзецца На юначы воблік твой. Прыходзька.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бог Бог, род. Бо́га м.;
◊
бог зна́ет, бог весть бог ве́дае, хто яго́ ве́дае;
не дай (изба́ви, не приведи́) бог не дай бог, крый бо́жа, барані́ бо́жа;
сла́ва бо́гу дзя́куй бо́гу;
ра́ди бо́га бо́гам прашу́ (про́сім);
не бог весть како́й не бог ве́дае які́, не ве́льмі што;
дай бог дай бог, каб бог даў;
побо́йся (побо́йтесь) бо́га пабо́йся (пабо́йцеся) бо́га;
с бо́гом з бо́гам;
как бог на́ душу поло́жит як (яму́, ёй, ім) узду́маецца;
одному́ бо́гу изве́стно адзі́н бог ве́дае.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
галубо́к, ‑бка, м.
1. Памянш.-ласк. да голуб (у 1 знач.); малады голуб.
2. Разм. Ужываецца як ласкавы зварот да маладзейшага за сябе мужчыны. — Аслаб я вельмі, галубок, Ігнасік, дай напіцца. Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павеслава́ць, ‑вяслую, ‑вяслуеш, ‑вяслуе; зак.
1. Веславаць некаторы час. — Дай я павяслую, — папрасіў хлопчык. Ваданосаў.
2. Вяслуючы, паплыць куды‑н. Яны выгрузілі з чоўна раску, і Саша зноў павеславаў у затоку. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)