узор назоўнік | мужчынскі род

  1. Малюнак, у якім спалучаюцца ў пэўным парадку лініі, колеры, фігуры і пад.

    • У. тканіны.
    • Маляўнічы ў.
    • Ледзяны ў. на акне (пераноснае значэнне).

  2. Паказальны або пробны выраб.

    • Узоры тканіны.
    • У. паперы.

  3. Паказальны прыклад чаго-н., што-н. дасканалае, вартае пераймання.

    • У. мужнасці.
    • У. працавітасці.

  4. Спосаб канструкцыі, від, форма.

    • Вінтоўка новага ўзору.

|| прыметнік: узорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

karabin, ~u

м. вінтоўка, шрубоўка;

karabin maszynowy — кулямёт;

mówi, jak karabin maszynowy — гаворыць (стракоча) як кулямёт

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

шасцілінейны, ‑ая, ‑ае.

1. Калібрам у шэсць ліній (у 9 знач.). Шасцілінейная вінтоўка.

2. Дыяметрам у шэсць ліній (у 9 знач.) (пра шкло ў газавай лямпе). Шасцілінейнае шкло. // Які мае шкло такога памеру. У глыбокай зямлянцы, недзе пад густым ельнікам, пры скупым святле маленькай шасцілінейнай лямпы ніклі над сталом тры галавы. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адлютаваць, ‑туе; зак.

Перастаць лютаваць (звычайна пра мароз). Адлютавалі маразы. Цвет абляцеў духмяны з вішні. Зарыцкі. // перан. Аб спыненні вайны, разгулу рэакцыі. Родная вінтоўка! Ты прыйшла са мной у Сарочы лес, і не выпушчу цябе з рук, пакуль не адлютуе вайна і зямля не ачысціцца ад бруду, а над галавой не засвеціць чыстае неба. Няхай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прастрачыць, ‑страчу, ‑строчыш, ‑строчыць; зак., што.

1. Прашыць у строчку. Прастрачыць каўнер у сарочцы.

2. і без дап. Зрабіць серыю выстралаў, даць чаргу (пра аўтаматычную зброю). У апошні раз прастрачыў аўтамат, гулка ўдарыла вінтоўка, і.. адразу запанавала глыбокая цішыня. Курто. Хоць бы прастрачыў хто з аўтамата Здрадлівую ціш такой начы... Аўрамчык.

3. і без дап. Страчыць некаторы час.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прылаўчыцца, ‑лаўчуся, ‑лаўчышся, ‑лаўчыцца; зак.

Разм. Асвоіўшыся, набыць навык, спрыт у чым‑н.; прыстасавацца. Пачаў [Лёнька] тачкі з растворам адвозіць. Канечне, цяжка было. Іншы раз на паўдарозе абарочваў якую, але з цягам часу прылаўчыўся. Гроднеў. Крыху замінала вінтоўка, але скора [Сяргей] прылаўчыўся паўзці з вінтоўкаю. Колас. // Злаўчыцца. Сапёр, прылаўчыўшыся і падхапіўшы адной рукой камісара, перацягнуў яго ў густы арэшнік. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стрэльба, ружжо / з вінтавою нарэзкаю: вінтоўка / вінтоўка з пакарочанаю руляю: карабін / вінтоўка з абрэзаным канцом рулі: абрэз / паляўнічая з дзвюма рулямі: двухстволка, дубальтоўка; карабінка / зараджаецца аўтаматычна: самазарадка / з калібрам 7,6 мм: трохлінейка / паляўнічая, зараджаецца шротам: драбавік (разм.) / пістонная: пістаноўка / з прамалінейнаю нарэзкай: штуцэр / адназарадная вінтоўка: бярданка / цяжкая буйнога калібру: мушкет / крамянёвая: фузія (гіст.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

абрэз, ‑а, м.

1. Вінтоўка з укарочаным, абрэзаным ствалом. Ірын бацька пачаў расказваць, як яго, прадстаўніка рабочага класа, камуніста, паслала партыя праводзіць калектывізацыю ў наш Верамеевіцкі раён і як стрэлілі ў яго праз акно з абрэза. Сабаленка. З лесу пачалі выходзіць цэлыя групы людзей з карабінамі, з вінтоўкамі, з абрэзамі, з бярданкамі... Колас.

2. Абрэзаны край, беражок. Кніга з зялёным абрэзам.

•••

У абрэз — без усякага лішку, якраз у меру; малавата.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ружжо́ н разм Büchse f -, -n, Flínte f -, -n (паляўнічае); Gewéhr n (e)s, -e (вінтоўка);

цэ́ліцца з ружжа́ mit dem Gewéhr zíelen;

стрэ́ліць з ружжа́ das Gewéhr ábfeuern;

◊ у ружжо́! (каманда) an die Gewéhre!;

мець пад ружжо́м únter Wáffen háben

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

прыцэл, ‑а і ‑у, м.

1. ‑у. Дзеянне паводле знач. дзеясл. прыцэльваць — прыцэліць і прыцэльвацца — прыцэліцца.

2. ‑а. Прыстасаванне на агнястрэльнай зброі для прыцэльвання. Пад рукой ляжала новенькая снайперская вінтоўка з аптычным прыцэлам. Шамякін.

3. ‑у; перан. Разм. Тое, да чаго хто‑н. імкнецца; мэта. Не ведаю, які быў .. план [бацькі з сынам], але, мусіць, такога прыцэлу трымаліся: баржа баржай, а яно нядрэнна будзе хутарок свой мець. Ракітны. Іншы раз яму здаецца, што ў хлопцаў пэўны прыцэл, разлік, а разліку Веньямін не любіць. Навуменка.

•••

Браць (узяць) на прыцэл гл. браць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)