Ву́рзнуць ’ударыць, стукнуць’ (КСП, Шн., 2; Яўс.); ’стукнуць нагой’ (З нар. сл.); ’хутка выслізнуцца з рук’ (Шат.), ву́рзнуцца ’выцяцца, рэзнуцца’ (Бяльк.); ’моцна ўдарыцца’ (Яўс.). Гукапераймальнае; параўн. таксама чэш.vrznouti ’ударыць, стукнуць’ (адносна якога гл. Махэк₂, 702), магчыма, другаснае збліжэнне з рэ́заць, рэзану́ць, якое як і польск.wyrznąć мае значэнне ’выразаць’ і ’стукнуць, выцяць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
łupnąć
łupn|ąć
зак.выцяць, стукнуць; задаць;
~ęli mu wysoki podatek разм. з яго злупілі вялікі падатак
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
bump into smb.infml наляце́ць на каго́-н., сутыкну́цца з кім-н.
2. (against/on) удара́ць, вы́цяць;
I have bumped my knee on the table. Я выцяў калена аб стол.
3. трэ́сціся па выбо́інах (пра машыну)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Пекану́ць1 (пікану́ць, пе́кнуць), ’сунуць чым-небудзь запалёным у каго-небудзь’ (Нас.) ’хутка даткнуцца гарачым жалезам; хутка ўджаліць’ (Шат.), сюды ж ’абдаць цяплом’ (Нас.); ’ударыць, грукнуць, ляснуць, сцёбнуць, агрэць, моцна выцяць бізуном’ (Нас., Растарг., ТС, Ян.; карм., Мат. Гом.). Да пе́каць1 (гл.).
Пекану́ць2 ’папракнуць’ (Нас.). Да пе́каць ’папракаць’. Відаць, балтызм. Параўн. літ.peĩkti ’ганьбаваць, знеслаўляць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
kropnąć
зак.
1. пырснуць;
2.разм. хапіць, цяпнуць;
kropnąć po kieliszku — хапіць па чарцы;
3.разм. ударыць, выцяць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Прыжа́хаць (прыжа́хыць, пріжа́хыць) ’хутка прыбегчы’ (Бяльк.). Прэфіксальнае ўтварэнне ад жа́хыць ’хутка бегаць’ (Бяльк.). Параўн. з блізкай семантыкай укр.дыял.жахну́ти ’кінуцца’, жє́кнути ’імкліва кінуцца на каго-небудзь’ (Жэлях.). Разам з жа́хнуць ’гучна ўдарыць, бахнуць; з сілай кінуць, паваліць’, рус.жа́хнуть ’ударыць, выцяць’, укр.жа́хнути ’тс’ з’яўляюцца, відаць, экспрэсіўнымі ўтварэннямі (так і ЕСУМ, 2, 189, але без уліку беларускіх адпаведнікаў). Гл. жах.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
préllen
vt
1) уда́рыць, вы́цяць
sich (D) den Fuß ~ — уда́рыць [вы́цяць] сабе́ нагу́
2) падма́нваць, ашу́кваць
3) (umA) аблі́чваць (на што-н., на колькі-н.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
potłuc
зак.
1. разбіць; пабіць; перабіць; набіць;
2. разбіць; пабіць; выцяць;
potłuc kolano — разбіць калена;
3. пабіць; пакалаціць; адлупцаваць; збіць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Лупану́ць ’рвануць, пацягнуць’ (ТС), ’моцна ўдарыць’ (віл., Сл. ПЗБ), лупяну́ць ’тс’ (Нас., ТСБМ), лупену́ць ’тс’, ’раздзерці’, ’падраць’, ’наесціся’ (ТС), лупляну́ць ’выцяць’ (Юрч. Вытв.), лупяну́цца ’упасці, пабіцца’ (Нас.). Да лупі́ць1 (гл.). Аб суфіксе ‑ану‑ гл. Бел. гр. 2 (1, 328–329) і Слаўскі (SP, 1, 44–45). Мяккасць папярэдняй зычнай залежыць ад мяккасці зычнай словаўтваральнай лексемы, таму можна меркаваць, што формы з ‑ану‑ ўзыходзяць да лупа́ць < прасл.lupati ’ўдараць, біць, стукаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
балю́чанареч.
1. бо́льно;
б. вы́цяць руку́ — бо́льно уда́рить ру́ку;
2. боле́зненно; мучи́тельно;
ён б. ўспрыма́е кры́тыку — он боле́зненно (мучи́тельно) воспринима́ет кри́тику;
3.в знач. безл. сказ. бо́льно;
мне б. за яго́ — мне бо́льно за него́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)