субо́тні Sámstags-, Sónnabend-;
субо́тні ве́чар Sámstagsabend m
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Christmas Eve
Куцьця́, Каляда́, каля́дны ве́чар
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Пры́вечар ’пачатак вечара’ (Нас.), прысл. пры́вечар ’пад вечар’ (Байк. і Некр.). Лексікалізацыя словазлучэння пры ве́чары, дзе рэалізуецца вельмі архаічнае значэнне прыназоўніка пры ’пры азначэнні часу, які набліжаецца, ці часу, на працягу якога адбываецца дзеянне’, параўн. ст.-слав., стараж.-рус. облаѕи съ нама ѣко при вечерѣ естъ. Рус. дыял. при́ве́чер ’надвячорак’, при́вечерь, при́вечер ’пад вечар’, при́вечёрок ’надвячорак; позні вечар’, укр. привечері́тися ’змеркнуцца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ábend
m -s, -e
1) ве́чар
gégen ~ — пад ве́чар, надвячо́ркам
zu ~ éssen* — вячэ́раць
2) вечары́на
3) der Héilige ~ рэл. куцця́, ве́чар напярэ́дадні Каля́даў
◊ es ist noch nicht áller Táge ~ — пажыве́м – паба́чым
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
падапрану́цца, -рану́ся, -ра́нешся, -ра́нецца; -рані́ся; зак. (разм.).
1. Апрануцца лепш, па-святочнаму.
П. на вечар.
2. Апрануць што-н. пад верхняе адзенне.
Цяплей п.
|| незак. падапрана́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
маскара́д, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1. Баль, вечар, на які прыходзяць у масках і спецыяльных касцюмах.
Навагодні м.
2. перан. Прытворства, падман.
|| прым. маскара́дны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
шчадрэ́ц, ‑раца, м.
Уст. Даўні звычай адзначаць вечар напярэдадні Новага года; сам гэты вечар. Яшчэ зранку на шчадраца — у дзень перад Новым годам — уся сям’я пачынала займацца куццёю. Якімовіч. // Песня, якая спяваецца ў гэты вечар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
даўжэ́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -жэ́е; незак.
Станавіцца больш доўгім.
Пад вечар цені даўжэюць.
Вясной дні даўжэюць.
|| зак. падаўжэ́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -жэ́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
цемната́, -ы́, ДМ -наце́, ж.
1. Адсутнасць святла, асвятлення; цемра.
У хаце ц., хоць яшчэ не вечар.
2. перан. Невуцтва, культурная адсталасць.
3. Пра недасведчанага або малаадукаванага чалавека (разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
прае́нчыць, -чу, -чыш, -чыць; зак.
1. Абазвацца енкам.
Хворы праенчыў.
2. што і без дап. Сказаць з енкам.
Піць! — праенчыў ранены.
3. Правесці які-н. час у енках.
Увесь вечар праенчыў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)